احمد نوش کام - دانش آموخته کارشناسی ارشد زراعت، دانشگاه تهران
داریوش مظاهری - استاد گروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران
محمد باقر حسینی - استادیار گروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران
مجتبی میراب زاده اردکانی - مربی گروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران

به منظور بررسی تأثیر تراکم بوته بر عملکرد کمی و کیفی علوفه شبدر برسیم، پژوهشی در سال 87-1386 در کرج با بافت خاک لومی رسی و PH برابر با 7/2، به صورت طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تراکم های کاشت شامل 350، 500، 700 و 850 بوته در متر مربع (معادل 10، 15، 20، 25 کیلوگرم در هکتار) بودند. نتایج تجزیه واریانس صفات نشان داد که اثر تراکم بوته بر روی عملکرد علوفه تر، علوفه خشک، نسبت برگ به ساقه، تعداد انشعابات معنی دار بود ولی اثر تراکم بوته بر درصد پروتئین و فیبر خام معنی دار نشد. مقایسه میانگین صفات نشان داد که با افزایش تراکم بوته تا 700 بوته در متر مربع، عملکرد علوفه تر و خشک افزایش یافت و در تراکم های بالاتر عملکرد علوفه کاهش معنی داری را نشان داد. هم چنین با افزایش تراکم کاشت نسبت برگ به ساقه افزایش ولی تعداد انشعابات در بوته کاهش یافت. . با توجه به نتایج بدست آمده از اثر تراکم بر عملکرد علوفه تر و خشک، به نظر می رسد که تراکم های بالاتر از حد مطلوب (بیشتر از 700 بوته در متر مربع) به علت سایه اندازی بیشتر و رقابت برای دستیابی به سایر منابع، موجب کاهش نور و دیگر منابع قابل استفاده برای هرگیاه شده و از این رو باعث کاهش عملکرد گیاه شده است.

علوفه تر، علوفه خشک، فیبر خام، پروتئین خام، شبدر برسیم