فرشته آرامی شام اسبی - دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
امین کانونی - دانشیار، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
سعید راثی نظامی - استادیار، گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

استفاده از ابزارهای بهینه سازی- شبیه سازی از جمله رویکردهای موثری است که می تواند نقش قابل ملاحظه ای در تحلیل سناریوهای مدیریت منابع آب داشته باشد. در این پژوهش با استفاده از مدل برنامه ریزی منابع آب MODSIM، تاثیر سناریوهای مختلف مدیریتی در شرایط کمبود آب بر برنامه-ریزی تخصیص آب حوزه رودخانه بالخلی چای و هم چنین سطح ایستابی آبخوان دشت اردبیل، مورد بررسی قرار گرفت. واسنجی و صحت سنجی مدل با در نظر گرفتن هیدروگراف جریان سطحی خروجی از حوضه و هیدروگراف آبخوان و با استفاده از داده های دوره آماری ۲۰۱۴-۲۰۰۰ انجام و ضرایب جریان برگشتی با سعی و خطا تخمین زده شد. مقادیر شاخص های آماری جذر میانگین مربعات خطا و ضریب کارآیی نش-ساتکلیف در دوره واسنجی و صحت سنجی نشان دهنده عملکرد خوب مدل در شبیه سازی جریان سطحی و آب زیرزمینی و اجزای بیلان آب حوزه بالخلی چای بوده است. پس از اطمینان از دقت شبیه سازی مدل، سناریوهای مختلف مدیریتی از جمله سناریو رشد جمعیت (S)، تغییر راندمان آبیاری (S۱) و تغییر الگوی کشت و راندمان آبیاری (S۲) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج شبیه سازی نشان داد تحت سناریوهای S، S۱و S۲ میزان افت سطح آب زیرزمینی به ترتیب برابر ۴۱/۸، ۳۶/۳ و ۳۱/۲ متر و درصد تامین تقاضای کشاورزی در شبکه آبیاری از سد مخزنی یامچی به ترتیب برابر ۳۸، ۴۳ و ۴۸ درصد خواهد بود. بنابراین با اعمال سناریوهای مدیریت منابع آب، ضمن تامین نیازهای مختلف می توان از افت شدید سطح ایستابی آبخوان دشت اردبیل در سال های آتی جلوگیری کرده و گام موثری در تعادل بخشی آب زیرزمینی برداشت.

آب سطحی و زیرزمینی, تخصیص, شبکه آبیاری یامچی, شبیه سازی