ولکانیسم زیر دریایی ژوراسیک در بخشی از زون سنندج - سیرجان (شمال شهرکرد)

پتروژنز و پتروگرافی سنگهای آتشفشانی زون ساختاری سنندج – سیرجان از نکات جالب توجه در زمین شناسی ایران بوده که تاکنون کمتر بدان پرداخته شده است. بخشی از این نوار از شمال استان چهارمحال و بختیاری عبور می کند که تحت عنوان کمربند سنگهای سبز شمال شهرکرد از آن یاد می کنیم. این کمربند با مساحتی بالغ بر 60 کیلومتر مربع در فاصله 20 کیلومتری شمال شهرکرد، مرکز استان قرار دارد. طول متوسط رخنمونهای مطالعه یاد شده 20 و عرض آنها نیز 3 کیلومتر اندازه گیری شده است. مجموعه سنگهای موجود در این کمپلکس آذرین عبارتند از : سنگهای ولکانیک شامل پیروکسن آندزیت، هورنبلند آندزیت، داسیت و بازالت. سنگهای نفوذی با گسترش بسیار محدود مشتمل بر دیوریت با بافت پگماتیتی و سنگهای نیمه عمیق شامل دولریت، میکرودیوریت و اسپلیت با بافتهای خاص دولریتی، اوفیتیک و ساب اوفیتیک که بصورت دایک، استوک و گاها سیل تزیریق شده اند. سنگهای پیروکلاستیک نیز معمولا بصورت توف همراه با برش ولکانیک و آگلومرا رخنمون دارند. بحث اصلی این مقاله بر روی پتروگرافی و طبقه بندی ژئوشیمیایی سنگهای آتشفشانی این کمپلکس متمرکز بوده که در پایان نیز با استناد به دیاگرامهای پتروژنیتیکی موجود نوع ماگما نیز تعیین گردیده است. بطور کلی بررسیهای پترولوژیکی و ژئوشیمیایی نشان دهنده ولکانیسم زیر دریایی احتمالا از نوع جزایر قوسی با دو روند ماگمایی کالکوآلکالن و تولئیتی می باشد. سنگهای نیمه عمیق نیز ویژگیهای ژئوشیمیایی بازالتهای میان اقیانوسی (MORB) را نشان داده که در برخی دیاگرامها به سمت بازالتهای جزایر قوسی (OIB) میل می کند. سن مجموعه ولکانیک ژوراسیک لیاس تا مالم) و سنگهای نیمه عمیق، کرتاسه و پس از آن بوده است. سنگهای آتشفشانی مزبور در کل ناحیه متحمل دگرگونی درجه بسیار ضعیف (رخساره پمپلی ایت – پرهنیت یا پرهنیت – اکتینولیت) تا درجه ضعیف (ابتدای رخساره شیست سبز) گردیده اند. و بعلاوه یک فاز دگرشکلی از نوع بریتل نیز بطور همزمان و یا کمی پس از تبلور سنگها سبب خرد شدن کانیها بخصوص پیروکسنها و پلاژیوکلازها شده است. پس از بررسی های کامل پتروگرافی، مجموعه آذرین شمال شهر کرد که در نقشه زمین شناسی چهارگوش شهر کرد صرفا به دو سازند J4 , J2 محدود شده بود، به 8 واحد مستقل لیتوگرافی تفکیک گردید.