علی ماهرخ - دانشجوی سابق دانشگاه شهید چمران اهواز واستادیار موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
مجید نبی پور - استاد دانشگاه شهید چمران اهواز
حبیب اله روشنفکر - دانشیار دانشگاه شهید چمران اهواز
رجب چوکان - استاد بازنشسته موسسه تحیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج

آزمایش در سه محیط جداگانه، شامل محیط بدون تنش خشکی، تنش خشکی در مرحله رشد رویشی و تنش خشکی در مرحله رشد زایشی انجام شد. تنظیم کننده های رشد سیتوکینین در سه سطح (شاهد، محلول پاشی در مرحله پنج تا شش برگی و هشت تا ده برگی) و اکسین در سه سطح (شاهد، محلول پاشی در مرحله ظهور ابریشم و ۱۵ روز پس از ظهور ابریشم) در هر محیط درسه تکرار بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در مزرعه موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج طی سال زراعی ۱۳۹۲ اجرا شد. تنش خشکی در مرحله رشد زایشی باعث کاهش میزان فتوسنتز جاری و سهم فتوسنتز جاری در عملکرد دانه به ترتیب به مقدار ۴۳/۶۱ و ۱۸/۲۸ درصد گردید و همچنین باعث افزایش انتقال مجدد و سهم انتقال مجدد در عملکرد دانه به ترتیب به مقدار ۶۸/۴۰ و ۱۸/۲۸ درصد گردید. همچنین محلول پاشی تنظیم کننده رشد سیتوکینین در مرحله هشت تا ده برگی باعث افزایش میزان فتوسنتز جاری و سهم فتوسنتز جاری در عملکرد دانه به ترتیب به مقدار ۷۴/۱۳ و ۱۰/۱۱ درصد گردید و محلول پاشی تنظیم کننده رشد اکسین در مرحله ظهور ابریشم باعث افزایش میزان انتقال مجدد و سهم انتقال مجدد در عملکرد دانه به ترتیب به مقدار ۹۵/۲۴ و ۳۸/۴ درصد گردید. بنابراین محلول پاشی تنظیم کننده های رشد سیتوکینین در مرحله هشت تا ده برگی در افزایش فتوسنتز جاری و اکسین در مرحله ظهور ابریشم در افزایش انتقال مجدد و نهایتا عملکرد دانه موثر خواهد بود.

اکسین, سیتوکینین, سهم فتوسنتز جاری, کارایی فتوسنتز جاری, مراحل رشد