سیدکریم موسوی - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان
مسعود کارگر - دانشجوی دکتری زراعت )علوم علف های هرز( دانشگاه فردوسی مشهد
علی مهرداد - کارشناس ارشد حفظ نباتات استان لرستان
علی خورگامی - عضو هیت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد

به منظور بررسی اثر آرایش کاشت و مقدار کود سولفات مس بر برخی از ویژگی های دو رقم نخود آرمان و هاشم، پژوهشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با ۳ تکرار در شرایط دیم در شهرستان خرم آباد در سال زراعی ۸۶-۱۳۸۵ انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل (۱) کود سولفات مس در چهار سطح (۰، ۱۵، ۲۰ و ۲۵ کیلوگرم در هکتار)، (۲) آرایش کاشت در چهار سطح (فواصل ردیف۲۰، ۳۰، ۴۰ و ۵۰ سانتی متر با تراکم کاشت ثابت ۵۰ بوته در مترمربع) و (۳) رقم نخود در دو سطح (آرمان و هاشم) بود. حداکثر زیست توده برای ارقام آرمان و هاشم به ترتیب برابر ۳۰۴ و ۲/۳۴۱ گرم در مترمربع بود. براساس معادلات سیگموییدی برازش داده شده بسته به سطح کود سولفات مس حداکثر زیست توده نخود در واحد سطح در دامنه از ۷/۳۰۱ تا ۴/۳۴۸ گرم در متر مربع متغیر بود. حداکثر زیست توده بر مبنای معادلات سیگمویید برای آرایش کاشت ۱۰ ×۲۰ سانتی متر به ترتیب ۳۲ ،۳۱ و ۵۸ درصد بیشتر از آرایش کاشت های ۷/۶ ×۳۰، ۵×۴۰ و ۴×۵۰ سانتی متر بود. با مبنای نتایج این پژوهش، رقم آرمان با آرایش کاشت ۱۰×۲۰ سانتی متر برای کاشت در اواخر زمستان در شرایط آب و هوایی شهرستان خرم آباد و مناطق مشابه قابل توصیه است.

حبوبات, کود سولفات مس, شرایط دیم