لطفعلی لطفی چمگاوی - مربی پژوهش مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری، شهرکرد
فرود صالحی - استادیار پژوهش مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری، شهرکرد
حمیدرضا باقری فرادنبه - دانشجوی دکتری زراعت دانشگاه رامین اهواز

برای ارزیابی تنوع فنوتیپی و ژنتیکی و بررسی روابط بین صفات در پنج ژنوتیپ برنج ). Oryza sativa L ( )منتخب از آزمایشات مشاهده ایبیست لاین متحمل به سرما( و یک شاهد، آزمایشی سه ساله در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در استان چهارمحال و بختیاری انجام شد.نتایج نشان داد که تفاوت بین ژنوتیپ ها برای صفات تعداد روز تا ظهور خوش هها و رسیدگی، ارتفاع بوته، تعداد ساقه در بوته، طول خوشه، تعداددان ه در خوشه، وزن صد دانه و عملکرد دانه در واحد سطح، بسیار معنی دار بود. برای کلیه صفات ضرایب تنوع فنوتیپی بیشتر از ژنتیکی بود. ارتفاعبوته بیشترین و تعداد ساقه ی نابارور در بوته کمترین وراثت پذیری عمومی را داشت. عملکرد دانه نیز از وراثت پذیری نسبتا بالایی برخوردار بود.همبستگی فنوتیپی و ژنتیکی عملکرد با صفات تعداد ساقه بارور در بوته و وزن دانه مثبت و بسیار معنی دار و با دیگر صفات به جز تعداد دانه پرشدهدر خوشه، منفی و معنی دار بود. در تجزیه رگرسیون مرحله ای، صفات تعداد ساقه بارور در بوته، تعداد دانه ی پر در خوشه، وزن دانه و تعداد روز تاخوشه دهی به ترتیب وارد مدل شده و جمعا ۹۱ درصد تغییرات عملکرد دانه را توجیه کردند. تجزیه ضرایب مسیر نشان داد که بیشترین اثر مستقیمبر عملکرد دانه مربوط به صفت تعداد ساقه بارور در بوته بود. وزن دانه نیز با داشتن اثر مستقیم مثبت و بالا و اثر غیر مستقیم مثبت از طریق تعدادساقه بارور در بوته، علی رغم آثار غیر مستقیم و منفی از مسی ر دیگر صفات، همبستگی مثبت و بسیار معن یداری با عملکرد داشت.

برنج, ژنوتیپ, تنوع فنوتیپی, تنوع ژنتیکی, وراثت پذیری, ضرایب همبستگی