علی اکبر قنبری - استادیار پژوهش، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

با توجه به اهمیت فنولوژی در رشد و نمو گیاهان زراعی به ویژه در شرایط تنش، این پژوهش برای ارزیابی مراحل فنولوژیکی و تعیین روابط آنهابا تولید محصول ژنوتیپ های لوبیا در موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر )کرج( اجراء شد. آزمایش به صورت کرت های خرد شده بر اساسطرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار انجام شد. تیمارهای اصلی، دو سطح آبیاری )نرمال و تنش آب( و تیمارهای فرعی، هشت ژنوتیپ لوبیا)اختر، MCD۴۰۱۱ ،COS۱۶ ،WA۴۵۳۱-۱۷ ،WA۴۵۰۲-۱ ،AND۱۰۰۷ ،D۸۱۰۸۳ ، و KS۲۱۴۸۶ ( بود. نتایج نشان داد که کمبود آب باعثکوتاه تر شدن طول دوره مراحل R۵ )روز تا تشکیل غنچه گل(، R۶ )روز تا گلدهی( و R۷ )روز تا تشکیل نیام(، و طولان یتر شدن مراحل R۸ )روز تاپر شدن دانه( و R۹ )روز تا رسیدن دانه ها( و دوره پر شدن دانه گردید. این وضعیت برای تمام ژنوتی پها یکسان نبود. لاین KS۲۱۴۸۶ با کمتریندوره رشد رویشی، زودر سترین ژنوتیپ در هر دو شرایط بود. در هر دو شرایط، طول دوره پر شدن دانه ژنوتیپ های لوبیا سفید نسبت به سایرژنوتی پها طولان یتر بود. بیشترین کاهش طول دوره پر شدن دانه متاثر از تنش، مربوط به لاین KS۲۱۴۸۶ بود. تنش در برخی از ژنوتی پها باعثتسریع رسیدگی و در بعضی دیگر باعث تاخیر در رسیدگی شد. در مجموع دو سال آزمایش، عملکرد دانه بر اثر تنش کمبود آب ۵۰ درصد کاهشنشان داد. درصد افت عملکرد متاثر از تنش، در ژنوتیپ های D۸۱۰۸۳ و AND۱۰۰۷ به ترتیب بیشترین و کمترین بود. میانگین عملکرد دانه انواعقرمز در شرایط نرمال و تنش کمبود آب نسبت به دو نوع دیگر بیشتر بود.

پر شدن دانه, خشکی, عملکرد, فنولوژی, لوبیا