حمید کوهکن - دانش آموخته کارشناسی ارشد اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامی کرج و کارشناس جهاد کشاورزی استان گلستان
عبداله محمدی - استادیار و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی کرج
عمران عالیشاه - دانشیار و عضو هیات علمی موسسه تحقیقات پنبه کشور
ابراهیم هزارجریبی - استادیار، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان

به منظور بررسی روابط میان عملکرد و برخی از صفات زراعی سویا ، تعداد ۱۴۱ لاین خالص همراه با سه رقم شاهد) ویلیامز، سحر و DPX ( در قالبطرح لاتیس ساده ۱۲×۱۲ با دو تکرار آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی کشاورزی گرگان در سال زراعی ۱۳۸۸ مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل ازتجزیه واریانس نشان داد که بین لاین های خالص مورد بررسی از نظر کلیه صفات اختلاف معنی داری در سطح احتمال ۱ و ۵ درصد وجود دارد. نتایجنشان داد رابطه همبستگی مثبت و معنی داری بین عملکرد دانه با صفات روز تا گلدهی، ارتفاع بوته، تعداد شاخه، تعداد غلاف در بوته و وزن دانه دربوته و درصد پروتئین وجود دارد. همچنین رابطه همبستگی منفی و معنی داری بین عملکرد دانه با صفت درصد روغن مشاهده شد. رگرسیون گامبه گام برای عملکرد دانه نشان داد که صفات روز تا گلدهی، ارتفاع بوته، تعداد گره در بوته، تعداد غلاف در بوته و درصد پروتئین بیشترین تغییراتعملکرد را توجیه می کنند، طبق نتایج تجزیه علیت ارتفاع بوته و تعداد غلاف در بوته بیشترین اثر مستقیم مثبت و درصد پروتئین بیشترین اثرمستقیم منفی بر عملکرد دانه سویا داشتند و چون جهت اثرات مستقیم ارتفاع بوته و تعداد غلاف در بوته با اثرات کل همخوانی داشت بنابراین برایافزایش عملکرد، گزینش لاین های پابلند و با تعداد غلاف بیشتر موثر است. نتایج گروه بندی لاین ها با استفاده از تجزیه خوشه ای با روش UPGMAو با فاصله اقلیدوسی به عنوان معیار تشابه باعث گروه بندی ۱۴۴ لاین و رقم در چهار گروه متمایز گردید. بر اساس نتایج حاصل شاخص تعداد غلافدر بوته و ارتفاع گیاه به عنوان معیار گزینش در برنامه های اصلاحی برای بهبود عملکرد دانه شناسایی شد.

سویا, لاتیس ساده, لاین های خالص, عملکرد, تجزیه علیت