امیربخش بلوچزهی - دانش آموخته کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
غفار یکانی - استادیار گروه بیوتکنولوژی و اصلاح نباتات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
نادعلی باقری - استادیار گروه بیوتکنولوژی و اصلاح نباتات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

برنج غذای اصلی مردم ایران است. با توجه به افزایش جمعیت لازم است که تولید برنج افزایش یابد. بهره برداری از هتروزیس به عنوانراهکاری برای افزایش بیشتر عملکرد برنج می باشد. انتخاب والدین مناسب، مهم ترین گام در هر برنامه اصلاحی به خصوص تولید برنج هیبریدم یباشد. این مطالعه با هدف شناسایی والدین مناسب برای تولید ارقام برنج هیبرید در مزرعه آموزشی-پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی ومنابع طبیعی ساری انجام شد. بدین منظور در سال ۱۳۹۰ ، پنج لاین تجدید کننده باروری و پنج تستر نرعقیم سیتوپلاسمی جهت تولید ۲۵هیبرید F۱ به روش لاین ×تستر با یکدیگر تلاقی داده شدند. در سال بعد بذور هیبرید های حاصل به همراه والدین در قالب طرح بلوک هایکامل تصادفی کشت شدند. هفت صفت کمی پس از اندازه گیری در طول فصل رشد مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که بینژنوتی پها برای کلیه صفات مورد بررسی تفاوت های معنی داری )در سطح ۱%( وجود دارد. مجموع مربعات ژنوتیپ ها به مجموع مربعات والدین،والدین در مقابل تلاقی ها و تلاقی ها تجزیه شد. نتایج نشان داد که تستر T۱ و لاین های L۲ ،L۱ و L۳ با توجه به متوسط وضعیت صفاتزراعی و اثرات GCA خوب به عنوان بهترین والدین برای بهبود عملکرد شناخته شدند. از بین F۱ ها نیز هیبریدهای ،L۳×T۲ ،L۳ × T۱L۱×T۵ ،L۱×T۲ و L۵×T۵ با توجه به متوسط وضعیت، اثرات SCA و مقادیر هتروزیس هیبریدهای امیدبخش برای عملکرد بودند.

برنج هیبرید, لاین ×تستر, قابلیت ترکیب پذیری خصوصی, هتروزیس