فریده سادات حسینی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
احمد نظامی - اعضای هیات علمی دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
مهدی پارسا - اعضای هیات علمی دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
کمال حاج محمدنیا قالی باف - دانشجوی دکتری دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

به منظور بررسی اثر آبیاری تکمیلی بر خصو صیات فنولوژیک و مورفولوژیک سه رقم عدس،(Lens culinaris Medik)، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به صورت اسپلیت بلوک در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. در این آزمایش شش مرحله آ بیاری تک میلی (آبیاری در تمام مراحل فنولو ژی گیاه، انجام یک بار آبیاری در هر کدام از مراحل شاخه دهی، گل دهی، غلا ف دهی، پرشدن دانه ها، و بدون آبیاری طی فصل رشد) به عنوان فاکتور اصلی (کرت نواری)، و سه رقم عدس (رباط، کالپوش و گچساران) به عنوان فاکتوره ای فرعی در نظر گرفته شد. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد آبیاری تکمیلی بر صفات مورفولوژیک طول شاخه، تعداد شاخه، وزن خشک ساقه و وزن خشک شاخه اثر معنی دار داشت. به طوری که آبیاری تکمیلی در مرحله گلدهی پس از تیمار آبیاری کامل، بالاترین مقدار را در این صفات نشان داد و تیمارهای آبیاری در مراحل شاخ هدهی، غلاف دهی، دانه بستن و بدون آبیاری به ترتیب پس از آن قرار گرفتند. انجام یک نوبت آبیاری تکمیلی در مراحل زایشی گلدهی، غلا ف دهی و دانه بستن عدس در مقایسه با مرحله شاخه دهی، منجر به افزایش معنی دار (p≥0/01) طول دوره گلدهی تا رسیدگی آن شد. مرحله ی رشدی سبز شدن تا گلدهی نیز در رقم گچساران کوتاهتر از ارقام بومی رباط و کالپوش بود (p≥0/01). با توجه به نتایج فوق، انجام یک نوبت آبیاری تکمیلی در مرحله گلدهی در بهبود خصوصیات رشدی و عملکرد عدس مؤثرتر بود. بنابراین، در زراعت دیم می توان با انجام یک نوبت آبیاری در مرحله ی گلدهی تولید را به میزان قابل توجهی افزایش داد.

شاخه دهی، گلدهی، غلاف دهی، دانه بستن، کرت نواری