سید مسعود ضیائی - مربی گروه تولیدات گیاهی مجتمع آموزش عالی سراوان )نویسنده مسئول(
احمد نظامی - استاد گروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
جعفر ولیزاده - دانشیار گروه زیست شناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان
مجید جعفری - مربی گروه تولیدات گیاهی مجتمع آموزش عالی سراوان

وجود فصل رشد طولانی و درجه حرارت بالا در بهار در مناطق گرم و خشک سبب گرایش بیشتر به کشت های پاییزه شده است.بنابراین به منظور بررسی مقدماتی امکان کاشت پاییزه عدس ) Lens culinaris Medik ( در شرایط آب و هوایی سراوان بر عملکردو اجزای عملکرد پنج ژنوتیپ عدس، آزمایشی در پاییز سال ۱۳۸۸ در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی سراوان بهصورت کر تهای خرد شده در قالب طرح بلو کهای کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا در آمد. کر تهای اصلی شامل تاریخ کاشت ) ۱۱آبان، ۲۷ آبان و ۱۱ آذر( و کرت های فرعی شامل پنج ژنوتیپ عدس ) MLC۲۰, MLC۱۲۲, MLC۱۷۷, MLC۳۹, MLC۳۵۲ ( بودند. اثرتاریخ کاشت بر کلیه صفات اندازه گیری شده )عملکرد دانه، ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، غلاف دو دانه، تعدادغلاف خالی، وزن ۱۰۰ دانه، عملکرد زیستی، عملکرد اقتصادی و شاخص برداشت) معنی دار شد و تاریخ کاشت اول بیشترین عملکرددانه را داشت، با تاخیر در کاشت و مصادف شدن مرحله پرشدن دانه با دماهای نسبتا بالا در انتهای فصل رشد، تولید ماده خشک وعملکرد دانه کاهش یافت. اثر ژنوتیپ نیز بر کلیه صفات اندازه گیری شده معنی دار شد و ژنوتیپ MLC ۳۹ با میانگین عملکرد دانه۳۴/۱۱ گرم در متر مربع بیشترین عملکرد را دارا بود. بیشترین همبستگی عملکرد دانه با تعداد دانه در بوته )** ۵۹ / r= ۰ (، عملکرد زیستیr= ۰/۸۱ **( ( و تعداد غلاف دو دانه در بوته)** ۶۳ / r= ۰ ( مشاهده شد. اثر متقابل تاریخ کاشت و ژنوتیپ معنی دار شد و بیشترین عملکرددانه از تاریخ کاشت اول ) ۱۱ آبان( و ژنوتیپ MLC۳۹ با میانگین ۵۹ گرم در متر مربع حاصل شد. در حالی که کمترین عملکرد در تاریخکاشت دوم ) ۲۷ آبان( و ژنوتیپ MLC ۲۰ با میانگین ۸ گرم در متر مربع بدست آمد و در تاریخ کاشت سوم ) ۱۱ آذر( هیچ عملکردیحاصل نشد. نتایج این مطالعه نشان داد که استفاده از تاریخ کاشت زودتر و ژنوتیپ های برتر م یتواند عامل تاثیر گذاری در افزایشعملکرد عدس در شرایط آب و هوایی سراوان شود.

تاریخ کاشت, ژنوتیپ, عملکرد و اجزای عملکرد, عدس