بهرام چوبفروش خوئی - کارشناس ارشد سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی
محسن رشدی - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوی
فرزاد جلیلی - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوی
مهدی غفاری - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجا نغربی

در راستای کاهش مصرف کودهای شیمیائی و به منظور بررسی تاثیر کودهای زیستی بر عمل کرد و اجزای عمل کرد آفتاب گردان آجیلی (.Helianthus annuus L) آزمایشی در سال ۱۳۸۹ به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با ۳ تکرار در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی شهرستان خوی اجرا گردید. عامل اول شاملدو توده محلی قلمی (۱a) و محلی پسته ای (۲a) و یکهیبرید وارداتی ترکیه ای (۳a)به نام confeta بود. عامل دوم چهار سطح مصرف کودهای زیستی حاوی باکتری های تثبیت کننده نیتروژن را در بر می گرفت؛که عبارت بودند از: ۱b (عدم مصرف کودهای زیستی)،‎ ۲b [مصرف نیتروکسین (حاوی باکتری های تثبیت‎کننده‎ ‎نیتروژن Azospirillum/ Azotobacter)]، ۳b [مصرف نیتراژین ( حاوی باکتری های  Azospirillum/ Azotobacter/ و باکتری محرک رشد Pseudomonas fluorescens)] و ۴b [مصرف بیوسوپر (حاوی باکتری های  Azospirillum/ Azotobacter/ Pseudomonas fluorescens  و باکتری کنترل کننده عوامل بیماری زای خاک زیBacillus subtilis)]. بر مبنای نتایج به دست آمده، کاربرد کودهای زیستی باعث افزایش معنی دار  (p≤۰.۰۵) عمل کرد دانه و افزایش بسیار معنی دار (p≤۰.۰۱) صفت های زراعی از جملهوزن‎ ‎صددانه، قطر طبق،‎ ‎قطر‎ ‎ساقه، ارتفاع بوته و شاخص برداشت گردید. در این میان نیتراژین نسبت به تیمار شاهد بیش ترین تاثیر را درعمل کرد دانه، وزن‎ ‎صددانه، قطر طبق، ‎قطر‎ ‎ساقه، ارتفاع بوته به ترتیب با ۲۵%، ۱۹%، ۸%، ‎۱۱% و ۹% افزایش داشته است. هم چنین تاثیر رقم بر صفت های مورد مطالعه (به جز تعداد دانه در طبق که معنی دار بود) بسیار معنی دار گردید؛ به نحوی که توده محلی پسته ای بیش ترین تاثیر را‎ ‎در‎ ‎افزایش‎ ‎ارتفاع بوته،‎ قطر طبق و وزن‎ ‎صددانه داشت. توده محلی قلمی بیشینه تاثیر ‎را‎ ‎در ‎افزایش‎ عمل کرد دانه، تعداد دانه در طبق ‎و ‎قطر‎ ‎ساقه داشت. رقم confeta  بیش ترین‎‎تاثیر را‎ ‎در‎ ‎افزایش‎ شاخص برداشت و نسبت وزن مغز به وزن کل دانه داشت. این بررسی نشان داد که کاربرد کود زیستی نیتراژین نقش مفید و موثری در بهبود عمل کرد‎ ‎و اجزای عمل کرد آفتاب گردان آجیلی داشت. هم چنین توده محلی قلمیبیش ترین عمل کرد را به خود اختصاص داد.

خاصیت کلات کنندگی, سولفات آمونیوم, کلسیم, منیزیم