ابوالفضل آزادی - استادیار پژوهش، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران
جمال بنی نعمه - مربی پژوهش، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران
سید علیرضا سید جلالی - استادیار پژوهش، موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

پژوهش حاضر با هدف امکان سنجی و تعیین تناسب کیفی و کمی محصول گندم آبی در برخی اراضی شور جنوب استان خوزستان انجام گرفت. بر اساس مطالعات خاکشناسی نیمه تفصیلی منطقه، سیزده سری خاک شناسایی گردید. نیازهای فیزیولوژیک گیاه گندم با استفاده از منابع موجود تعیین و درجه بندی شدند. سپس ارزیابی کیفی و کمی تناسب اراضی به روش پارامتریک (ریشه دوم) انجام شد و در نهایت نقشه های مربوطه در محیط GIS تهیه گردید. نتایج نشان داد که متغیرهای اقلیمی در تولید گندم محدودیتی ایجاد نمی کند. همچنین، کلاس های تناسب اراضی کیفی ازکلاس نسبتامناسب (S۲) تا نامناسب (N) قرار دارد و مهمترین عوامل محدود کننده محدودیت های شوری (۱۱۵-۷/۴ دسی زیمنس بر متر) و قلیاییت (۷۷-۹/۹ %)، خصوصیات فیزیکی آهک (۶۰-۴۰%) و ویژگی های حاصلخیزی (اسیدیته) و خیسی خاک می باشند. نتایج ارزیابی کمی اراضی نیزنشان می دهد که ۱۶۲۶۰ هکتار معادل ۵۷ % از اراضی موجود در منطقه برای کشت گندم در کلاس S۲ (نسبتا مناسب)و ۱۳۸۰ هکتار معادل ۴ % در کلاس S۳ (تناسب بحرانی) و ۱۲۶۸۰ هکتار معادل ۳۷ % در کلاس N (اراضی نامناسب)قرار می گیرند. و نهایتا کلاس های کمی واحدهای اراضی در بیشتر واحدها برای کشت گندم با کلاس کیفی تناسب اراضی تطابق دارد و یا از تناسب بالاتری برخوردارند که ناشی از مدیریت بهترکشت این محصول در منطقه است. بنابراین با توجه به اینکه قسمت اعظم منطقه مورد مطالعه دارای محدودیت شوری و قلیائیت می باشد لذا برای افزایش تولید و ایجاد سامانه کشاورزی پایدار، عملیات بهسازی اراضی ضروری است.

تناسب اراضی کیفی, تناسب اراضی کمی, خصوصیات اراضی, عملکرد گندم