علی رضا لک زایی - دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، ، دانشگاه آزاد اسلامی یزد، یزد، ایران.
ابوالقاسم عاصی مذنب - استادیار علوم قرآن و حدیث، دانشگاه آزاد اسلامی یزد، یزد، ایران.
محمدرضا شایق - استادیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه یزد، یزد، ایران

ساختار ویژه قرآن اقتضا می­نماید که به منظور دسترسی به نظر قرآن پیرامون موضوعات مختلف، باید نگرشی هماهنگ و جامع به آیات آن داشت. معارف قرآن کریم دارای مراتب و درجات مختلف است؛ تدبر، تفسیر و تاویل از مهم­ترین راه­های فهم قرآن می­باشد. بین این سه واژه­، رابطه عموم و خصوص و اخص برقرار است؛ عموم مردم از طریق تدبر، به گوهرهای موجود در قرآن دسترسی پیدا می­کنند، مفسران با بهره­گرفتن از ابزارهای تخصصی در سطحی بالاتر تدبر می­نمایند. تدبر در عرصه تاویل بخشی از قرآن کریم - حقیقت و باطن کلام الهی- در انحصار معصومان(ع) است. تدبر موضوعی شیوه­ای نوین در روش­های فهم قرآن محسوب می­شود؛ فرآیندی است که با بهره­گیری از آن می­توان با مراجعه­ی مستقیم به کتاب الهی، دیدگاه قرآن را درباره مسائل و موضوعات مختلف زندگی و معارف وحیانی استخراج نمود. در تحقیقات پژوهشگران و مفسران، این مهارت توام با تفسیر موضوعی - بدون ذکر عنوان تدبر موضوعی - و در خلال آن کاربرد داشته­است. این تحقیق به شیوه تطبیقی – تحلیلی با بررسی ارتباط و تفاوت تدبر با واژگان قریب­المعنی به تبیین ماهیت تدبر موضوعی پرداخته­است.

قرآن, تدبر موضوعی, تدبر ترتیبی, تفسیر موضوعی, تاویل