لیلا سالاری - Islamic Azad University, Birjand, Iran
قاسم آهی - Islamic Azad University, Birjand, Iran
شهرام وزیری - Islamic Azad University, Roudehen, Iran
احمد منصوری - Islamic Azad University, Neyshabur, Iran
فاطمه شهابی زاده - Islamic Azad University, Birjand, Iran

مقدمه و هدف: دیابت یک بیماری غیر واگیردار است که بر جنبه های جسمی، روحی و عاطفی زندگی فرد اثرگذار است. این پژوهش با هدف بررسی نقش میانجی رفتارهای ارتقادهنده سلامت و رفتارهای مدیریت خود در رابطه بین رویدادهای استرس زای زندگی و کیفیت زندگی مرتبط با سلامت بیماران دیابتی انجام شد. مواد و روش ها: پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش را کلیه بیماران مبتلا به دیابت مراجعه کننده به کلینیک دیابت شهرستان زابل در بازه زمانی دی تا اسفندماه ۱۳۹۹ تشکیل داد. نمونه پژوهش شامل ۴۰۰ نفر از بیماران بود که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به پرسشنامه رویدادهای استرس زای زندگی، پروفایل سبک زندگی ارتقادهنده سلامت، پرسشنامه خود مدیریتی دیابت و پرسشنامه کیفیت زندگی مرتبط با سلامت بیماران دیابتی پاسخ دادند. داده های پژوهش با استفاده از روش مدل یابی معادلات ساختاری و به کمک نرم افزارهای آماری SPSS نسخه ۲۴ و LISREL۸.۸ تحلیل شدند. یافته ها: یافته ها نشان داد که مسیر مستقیم رویدادهای استرس زا به رفتارهای ارتقادهنده سلامت و رفتارهای مدیریت خود منفی و معنی دار  و به کیفیت زندگی مرتبط با سلامت منفی و غیر معنی دار  بود. مسیر مستقیم رفتارهای ارتقادهنده سلامت و رفتارهای مدیریت خود به کیفیت زندگی مرتبط با سلامت مثبت و معنی دار بود. به علاوه مشخص شد که رابطه غیرمستقیم بین رویدادهای استرس زا و کیفیت زندگی مرتبط با سلامت از طریق رفتارهای ارتقادهنده سلامت و رفتارهای مدیریت خود میانجی می شود. نتیجه گیری: یافته ها نشان می دهد که رفتارهای ارتقادهنده سلامت و رفتارهای مدیریت خود می تواند نقش غیرمستقیم معنی داری در کاهش اثرات منفی رویدادهای استرس زا بر کیفیت زندگی مرتبط با سلامت بگذارد. تقویت ویژگی های روان شناختی مثبت و کاهش سازه های خطرزا نظیر استرس و ادراک آن و طراحی برنامه های مداخله و کاربرد آن ها می تواند به بهبود کیفیت زندگی مرتبط با سلامت بیماران دیابتی کمک کند.  

Diabetes, Health-promoting behaviors, Health-related quality of life, Self-management behaviors, Stressful life events., دیابت, رفتارهای ارتقادهنده سلامت, رفتارهای مدیریت خود, رویدادهای استرس زا, کیفیت زندگی مرتبط با سلامت