جواد ربانی - استادیار گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
افشین زهدی - استادیار گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

به منظور انجام مطالعات ریزدیرینه شناسی و بازسازی محیط رسوبی بر روی توالی های سازند قم، یک برش چینه شناسی در محدوده شمال غربی زنجان نمونه برداری گردید. سازند قم در این ناحیه متشکل از ۱۶۸ متر سنگ های کربناته متوسط تا ستبرلایه با میان لایه­ های سنگ آهک رسی می ­باشد که با مرز فرسایشی بر روی توالی­ های کنگلومرا، ماسه­ سنگ و مارن سازند قرمز زیرین و در زیر ردیف رسوبات تبخیری، مارنی و ماسه­ سنگی سازند قرمز بالایی قرار گرفته اند. مطالعات فسیل­ شناسی بر روی ۵۲ مقطع نازک میکروسکپی به شناسایی ۲۳ گونه از روزن داران کف ­زی و شناور منجر شد که شامل گونه هایی همچون Amphistegina sp.، Borelis melo curdica، Dendritina rangi، Globigerinoides sp.، Meandropsina anahensis، Meandropsina iranica و Sphaerogypsina globulus می باشند. در تمامی زیست زون های غیررسمی ارائه شده برای سازند قم، ظهور و گستره گونه شاخص Borelis melo curdica شاخصی برای شروع آشکوب بوردیگالن در نظر گرفته شده است. بر این اساس، با توجه به حضور این گونه از ابتدا تا انتهای توالی های مورد مطالعه، سن سازند قم در این منطقه بوردیگالین (میوسن پیشین) پیشنهاد می گردد. مطالعات رخساره ای مقاطع نازک میکروسکپی به تفکیک ۶ ریزرخساره منجر گردید که بخش های سکوی داخلی تا انتهای شیب قاره از یک محیط رسوبی شلف کربناته لبه ­دار را شامل می شوند. وجود دو بخش ستبرلایه کربناته حاوی کلنی های بزرگ مرجانی و رخساره ­های ریزشی و توربیدایتی در جلوی آنها، سکوی کربناته نوع شلف را تایید می کند. نمودار تغییرات ریزرخساره ها در طول ستون چینه نگاری یک روند افزایش نسبی سطح آب دریا از ابتدای برش تا متراژ ۵۴ متری و یک روند کاهش نسبی سطح آب دریا از این افق تا انتهای برش را نشان می دهد. بدین ترتیب یک سکانس رسوبی رده ۳ را می توان برای این توالی ها در نظر گرفت.

ریزدیرینه شناسی, محیط رسوبی, سازند قم, زنجان