سعید صادقی - Assistant Professor, Institute for Cognitive and Brain Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
حمیدرضا پوراعتماد - Professor, Institute for Cognitive and Brain Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

مقدمه: یکی از علائم افراد با اختلال طیف اتیسم، انعطاف­ ناپذیری رفتاری است که سبب ضعف در انطباق با تقاضاهای محیط و مشکلات رفتاری می­ شود. در مطالعه حاضر به بررسی نقش کارکردهای اجرایی در پیش­ بینی انعطاف ­­پذیری رفتاری خردسالان با علائم اختلال طیف اتیسم پرداخته شد. روش کار: در قالب یک مطالعه همبستگی، ۴۵ خردسال ۱۶ الی ۳۶ ماه با روش نمونه­ گیری در دسترس انتخاب شدند. داده ­­ها با استفاده از پرسشنامه سنجش کارکردهای اجرایی- نسخه پیش­ دبستان (BRIEF-P) و نسخه تجدیدنظرشده مقیاس انعطاف پذیری رفتاری (BFRS-R) جمع ­آوری شدند. برای تحلیل داده ­ها از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون همزمان با استفاده از نرم­افزار SPSS-۲۴ استفاده شد. یافته­ ها: نتایج ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون همزمان نشان داد که میزان انعطاف­ رفتاری خردسالان با بازداری (۰۵/۰p< ،۳۷/۰r=)، جابه­جایی (۰۱/۰P< ،۴۵/۰r=)، کنترل هیجانی (۰۱/۰P< ،۴۹/۰r=)، برنامه ­ریزی/سازمان­دهی (۰۵/۰P< ،۳۴/۰r=)، خودکنترلی مهاری (۰۱/۰P< ،۴۴/۰r=)، انعطاف­ پذیری شناختی (۰۱/۰P< ،۵۵/۰r=)، فراشناخت (۰۵/۰P< ،۳۰/۰r=) و نمره­ کل کارکردهای اجرایی (۰۱/۰P< ،۴۶/۰r=) همبسته است. حافظه کاری رابطه معنا­داری با انعطاف­ پذیری رفتاری خردسالان نداشت (۰۵/۰P> ،۲۳/۰r=). نمره­ کل کارکردهای اجرایی خردسالان به ترتیب ۱۸، ۱۵ و ۲۱ درصد از واریانس میزان انعطاف­ پذیری رفتاری خردسالان نسبت به اشیاء، نسبت به محیط و نمره­ کل انعطاف ­پذیری رفتاری را پیش­ بینی می­کند. کارکردهای اجرایی توانایی پیش­ بینی معنا­دار انعطاف­ پذیری رفتاری نسبت به افراد را نداشت. نتیجه­ گیری: مطالعه حاضر نشان داد که نقص در کارکردهای اجرایی با انعطاف ناپذیری رفتاری در خردسالان با علائم اختلال طیف اتیسم همراه است. پیشنهاد می­ شود که در مطالعات آتی، طراحی مداخلات زودهنگام ارتقاء کارکردهای اجرایی با هدف افزایش انعطاف پذیری کودکان با اختلال طیف اتیسم مورد بررسی قرار گیرد.

Autism spectrum disorder, Executive functions, Behavioral flexibility, اختلال طیف اتیسم, کارکردهای اجرایی, انعطاف­ پذیری رفتاری