سیروس آقاجانزاده - پژوهشکده مرکبات و میوه های نیمه گرمسیری، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رامسر، ایران.
مولود غلام زاده چیتگر - بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ساری، ایران
محمود حسن زاده - بخش کنترل بیولوژیک، موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، آمل، ایران
اسماعیل غلامیان - پژوهشکده مرکبات و میوه های نیمه گرمسیری، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رامسر، ایران

کفشدوزک شکارگر Cryptolaemus montrouzieri Mulsant از عوامل مفید در باغ های مرکبات علیه شپشک های گیاهی می باشد. اثر چهار تیمار حشره کش در غلظت توصیه شده شامل روغن معدنی EC ۱ درصد، روغن معدنی مایونز ۱ درصد، صابون حشره کش پالیزین ۵/۲ در هزار و بوپروفزین ۵/۰ در هزار به همراه تیمار شاهد (آب) روی فراسنجه های جدول زیستی کفشدوزک شکارگرC. montrouzieri تعیین شد. آزمایش روی لاروهای سن چهارم کفشدوزک انجام و از نتاج افراد بالغ ظاهر شده برای ارزیابی جدول زیستی استفاده شد. کمترین میانگین تعداد تخم های گذاشته شده مربوط به تیمار بوپروفزین (۶/۵۰ عدد تخم) بود که این مقدار در حدود ۸/۲ برابر کمتر از شاهد (۵/۱۴۶ عدد تخم) بود. همه ترکیبات آزمایش شده به جز روغن مایونز ۱ درصد، نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm)، نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ) و نرخ خالص تولید مثل (R۰) را در مقایسه با شاهد به طور معنی داری کاهش دادند. فراسنجه های جدول زیستی کفشدوزک کریپتولموس در تیمار با بوپروفزین از سایر تیمارها بیشتر تحت تاثیر قرار گرفتند و در تیمارهای روغن معدنی EC و پالیزین با تیمار روغن مایونز اختلاف معنی دار آماری نداشتند. طبق نتایج، از کاربرد همزمان بوپروفزین در مدیریت تلفیقی شپشک های گیاهی به همراه کفشدوزکC. montrouzieri اجتناب شود. پس از تایید نتایج با انجام آزمایش های مزرعه ای، می توان از ترکیبات جایگزین نظیر روغن های معدنی و پالیزین استفاده کرد.

مرکبات, شپشک های گیاهی, شکارگر, صابون حشره کش, مدیریت تلفیقی