الهام دهقان گودزاغی - دانشگاه شیراز، دانشکده کشاورزی، بخش گیاهپزشکی
اکبر کارگر بیده - دانشگاه شیراز، دانشکده کشاورزی، بخش گیاهپزشکی
رضا قادری - بخش گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز
حبیب اله حمزه زرقانی - بخش گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز
رضا قاسمی - بخش خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز

کاهش خسارت نماتد سیستی چغندرقند Heterodera schachtii یکی از زمینههای تحقیقاتی کشورهای تولیدکننده چغندرقند است. کودهای شیمیایی علاوه بر افزایش حاصلخیزی میتوانند خسارات ناشی از نماتدهای انگل گیاهی را کاهش دهند. در این پژوهش تاثیر سولفاتهای آمونیوم، کلسیم، روی و پتاسیم، نیترات پتاسیم، سیلیکات سدیم، سوپرفسفاتتریپل، سکوسترین آهن و گوگرد بر فعالیت H. schachtii و خصوصیات رشدی چغندرقند رقم حساس شریف در دو آزمایش مطالعه شد. آزمایش اول در گلدانهای پلاستیکی حاوی شش کیلوگرم خاک زراعی و ماسه رودخانهای (۱:۱) سترون و آزمایش دوم در گلدانهای حاوی نه کیلوگرم خاک زراعی غیرسترون، بهترتیب به مدت چهار و پنج ماه، در شرایط میکروپلات انجام شد. کودها قبل از کشت با خاک گلدانها مخلوط و مایهزنی نماتد با اضافه کردن ۲۰۰ گرم خاک آلوده حاوی ۱۸ سیست پر با ۴۲۰۰ تخم انجام شد. نتایج نشان داد که کودهای شیمیایی و گوگرد تاثیر معنیداری بر رشد چغندرقند آلوده در خاک مخلوط سترون و خاک زراعی نداشته و بعضا باعث کاهش آن شدند. در خاک مخلوط سترون، سولفات روی ۵۰ کیلوگرم، سکوسترین آهن پنج کیلوگرم، سیلیکات سدیم ۱۰ کیلوگرم و سوپرفسفاتتریپل ۱۰۰ کیلوگرم در هکتار باعث کاهش نسبی بیش از ۶۷% جمعیت نهایی و فاکتور تولیدمثل نماتد گردیدند. در خاک زراعی، این شاخصها در تیمار‎های سوپرفسفاتتریپل ۱۰۰ کیلوگرم و گوگرد ۱۰۰ و ۲۰۰ کیلوگرم/هکتار کمتر از سایر تیمارها افزایش نشان دادند، ولی با شاهد در یک سطح آماری قرار گرفتند. آزمایش سوم به منظور بررسی تاثیر تیمارها بر تفریخ تخم نماتد درون ظروف کوچک حاوی خاک آلوده در گلخانه صورت گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین تفریخ مربوط به تیمار سولفات آمونیوم ۲۰۰ کیلوگرم/هکتار بود که از نظر آماری با سوپرفسفاتتریپل ۱۰۰ کیلوگرم/هکتار در یک سطح آماری قرار گرفت.

چغندرقند, مدیریت, نماتد انگل گیاهی