طاهره سادات هاشمی - گروه مهندسی باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه هرمزگان
داو,ود صمصام پور - گروه مهندسی باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه هرمزگان
جلال سلطانی - گروه گیاه پزشکی -دانشگاه بوعلی سینا، همدان
مجید عسکری سیاهویی - گروه گیاه پزشکی مرکز تحقیقات و آموزش و منابع طبیعی استان هرمزگان، بندرعباس
مصطفی قاسمی - سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی استان قزوین، قزوین

باکتری های اندوفیت یکی از مهمترین ابزارهای توانمند در کنترل زیستی عوامل بیماری زای گیاهی و حفاظت گیاهان در برابر خسارت ناشی از آن ها هستند. ارزیابی قدرت بازدارندگی باکتری های اندوفیت جداسازی شده از باغ های نارنگی استان هرمزگان علیه عامل پوسیدگی طوقه و ریشه، ناشی از شبه قارچ-های Phytophthora nicotianae و Phytophthora citrophthora در شرایط آزمایشگاه (طرح کاملا تصادفی) و گلخانه (آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی) با سه تکرار انجام شد. هم چنین، صفات زیست توده وزن تر و خشک ساقه و ریشه، طول ساقه و ریشه مورد بررسی قرار گرفت. در این آزمایش ۱۷ جدایه باکتری های اندوفیت، با استفاده از ژن ۱۶S rDNA شناسایی شد. در شرایط آزمایشگاهی مشخص شد که از بین ۱۷ باکتری اندوفیت، ۳ جدایه قدرت بازدارندگی معنی داری در سطح احتمال یک درصد داشتند؛ به طوری که در شرایط گلخانه، باکتری های اندوفیت به میزان۵/۷۵ درصد شدت بیماری ناشی از جدایه هایP. nicotianae و P. citrophthora را نسبت به شاهد کاهش دادند و توالی این سه جدایه با توالی گونه هایی از جنس های Kytococcus schroeteri،Paracrauroccus sp. و Psychrobacillus psychrodurance ۹۹ درصد شباهت نشان داد. در آزمایش گلخانه ای مقایسه میانگین ها نشان داد که وزن تر ساقه و ریشه و طول ساقه تحت تیمار باکتری های اندوفیت نسبت به شاهد افزایش یافت. به طور کلی باکتری های اندوفیت Kytococcus schroeteri، Paracrauroccus sp. وPsychrobacillus psychrodurance به صورت مجزا و ترکیبی) را می توان به عنوان یک ابزار کارامد برای کنترل زیستی عامل بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه در پایه بکرایی پیشنهاد کرد.

اندوفیت, شدت بیماری, صفات زیست توده, کنترل زیستی