جمشید سلطانی ایدلیکی - دانشجوی دکتری بیماری شناسی گیاهی، گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد و مربی پژوهشی، بخش تحقیقات چغندرقند، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران
محسن مهرور - دانشیار،گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
سیدباقر محمودی - دانشیار، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
محمد زکی عقل - دانشیار،گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
منصور صلاتی - استادیار، بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران

ویروس سوختگی سیاه برگ چغندرقند (Beet black scorch virus, BBSV) یک ویروس­ جدید خاک زاد چغندرقند می­باشد. به منظور ساخت سازه عفونت­­زای این ویروس و بررسی واکنش برخی ارقام چغندرقند به آن، نمونه­های علائم ریشه ریشی در ریشه، از مزرعه­ای در مشهد جمع آوری شد. در این نمونه با استفاده از آزمون زنجیره ای پلیمراز با ترانویسی معکوس دو ویروس BBSV و Beet necrotic yellow vein virus (BNYVV) ردیابی گردید. پس از خالص سازی و تکثیر ژنوم کامل BBSV، همسانه عفونت­زای آن در ناقل pDrive ساخته شد. آران­ای سنتز شده از همسانه عفونت­زا توسط فاژ T۷، برای آلوده­سازی مکانیکی گیاه محک سلمه تره استفاده شد. به منظور آلوده­سازی مکانیکی برگ­ گیاهچه­های چغندرقند، از برگ­های دارای علائم کلروتیک گیاه محک، به عنوان مایه تلقیح اولیه استفاده شد. در این تحقیق از ارقام چغندرقند داخلی شامل: شریف، آریا و شکوفا و ارقام خارجی شامل: Izabella، Pauletta و Dorothea، با تنوع ژنتیکی متفاوت کشت شده در شرایط گلخانه، استفاده شد. نتایج این بررسی نشان داد که BBSV می­تواند سه هفته پس از مایه­زنی، علائمی به صورت نقاط نکروتیک ریز روی برگ گیاهچه همه ارقام ایجاد نماید؛ بنابراین سازه عفونت­زای ساخته شده می­تواند به عنوان یک ابزار مطمئن برای غربال مقدماتی ژرم­پلاسم­های چغندرقند (قبل از شروع برنامه­های بهنژادی جهت تهیه ارقام مقاوم به این ویروس) تحت شرایط گلخانه، مورد استفاده قرار گیرد. از آنجا که تاکنون هیچ ژن یا ژن های مقاومی در چغندرقند نسبت به BBSV گزارش نشده است، می توان با استفاده از این روش سعی در یافتن منابع مقاومت به این ویروس در چغندرهای وحشی و زراعی نمود.

چغندرقند, ریزومانیا, سازه عفونت زا, ویروس سوختگی سیاه برگ چغندرقند, مقاومت