تبیین جایگاه ایران در جهان بر مبنای توسعه پایدار: با رویکرد زیست محیطی

حفظ و حراست از محیط­زیست مربوط به یک یا چند کشور نیست بلکه پدیده­ای است که کل جهان از آن متاثر می­شود. با بکارگیری روش دلفی و استفاده از نظر خبرگان، ۶ شاخص در وضعیت توسعه پایدار زیست محیطی در ایران، موثر قلمداد گردید. به منظور بررسی توسعه پایدار زیست محیطی بر اساس شش شاخص منتخب (سرانه منابع داخلی آب شیرین؛ بهره­وری آب؛ استفاده از انرژی؛ منابع تولید برق؛ دسترسی به برق؛ انتشار دی­اکسیدکربن) برای ۱۸۶ کشور جهان، دیتاها از بانک جهانی استخراج گردید. هدف از این پژوهش، بررسی وضعیت ایران بر مبنای شش شاخص منتخب حوزه محیط زیست و تعیین جایگاه ایران در بین دیگر کشورهای جهان، با استفاده از تکنیک خوشه­بندی؛ و سپس شناسایی شبیه­ترین کشورها در طی ۱۸ سال گذشته با وضعیت توسعه پایدار محیطی در ایران، است. یافته­های پژوهش نشان می­دهد، کشور ایران از منظر شاخص­های محیطی توسعه پایدار بیشترین هم­خوشه­گی را با کشورهای ویتنام دارد که ۱۳ بار در طی سال­های ۱۹۹۶ تا ۲۰۱۶، در یک گروه قرار گرفتند؛ و بعد از آن بیشترین هم­خوشه­گی مربوط به کشور ارمنستان و عراق می­باشد که ۱۲ بار در یک ­خوشه قرار گرفتند؛ ۱۱ بار با کشور ونزوئلا هم­خوشه بوده است؛ و با کشورهای سوریه، آرژانتین، مصر و آلبانی ۹ بار هم­خوشه بوده است. و از طرفی، پس از بررسی شش شاخص منتخب توسعه پایدار محیطی مشخص گردید، ایران از منظر شاخص «انتشار دی­اکسیدکربن» و شاخص «سرانه منابع داخلی آب شیرین» نسبت به کشورهای هم­خوشه خود در وضعیت مناسبی قرار ندارد.  در پایان بر مبنای یافته­های پژوهش پیشنهادهایی برای پژوهش­های آتی ارائه شده است. 

Keywords:

توسعه پایدار , توسعه پایدار زیست محیطی , بانک جهانی , ایران