تحلیل الگوی فضایی تاب آوری منطقه ای در سیستم اطلاعات جغرافیایی با رویکرد برنامه ریزی در منطقه ی حاشیه ی شرقی دریاچه ی ارومیه

رویکرد تاب آوری، برآیند توجه به پارادایم پایداری در حوزه ی برنامه ­ریزی در ابعاد و بخش­ های متفاوت به عنوان رهیافتی نوین، سایه در قامت سیاست­ های محلی با رویکردی جهانی در توسعه­ ی منطقه­ ای دارد. بااین حال، مفهوم تاب آوری طی سال ­های گذشته به عنوان رویکردی نوظهور در ادبیات برنامه ­ریزی و مدیریت مخاطرات محیطی پدیدار گشته است. در این پژوهش با محوریت بعد برنامه ­ریزی در تبیین تاب­ آوری هدف اصلی آن، تشریح الگوی فضایی حاکم بر یک منطقه است؛ ازاین رو منطقه ی کرانه ی شرقی دریاچه ی ارومیه (در قالب محدوده های سیاسی ۸ شهرستان) به عنوان منطقه ی موردمطالعه انتخاب گردید. روش تحقیق مقاله­ ی حاضر، تحلیلی و بهره ­گیری از روش­های کمی GIS-مبنا و ابزارهای تحلیل فضایی و همچنین زمین آماری در سیستم اطلاعات جغرافیایی است. پس از ارائه ­ی وضعیت تاب ­آوری منطقه­ ای در سه معیار تاب آوری اجتماعی، زیرساخت­ ها و استحکام بنای ساختمانی در مناطق روستایی، درنهایت شاخص کلی تاب­ آوری منطقه ­ای (با استفاده از ۱۹ معیار) ارائه شده است. در مرحله ی بعد، با استفاده از شاخص موران و تحلیل لکه­ های داغ الگوی فضایی وضعیت تاب ­آوری مشخص شده است. یافته­ های پژوهش نشان داد که الگوی توزیع طبقات شاخص تاب آوری کلی با استفاده از آماره ­ی موران از نوع الگوی خوشه­ ای است. مقدار شاخص موران در این تحلیل ۲۸۲/۰ است و ازآنجایی که مقدار آن مثبت و نزدیک به یک است، لذا می­توان نتیجه گرفت که داده ها دارای خودهمبستگی فضایی هستند. همچنین با استناد به بالا بودن امتیاز استاندارد Z و بسیار پایین بودن مقدار P-value می­ توان فرضیه­ ی عدم وجود خودهمبستگی فضایی بین توزیع تاب­ آوری در پهنه ی موردمطالعه را رد نمود.

Keywords:

Spatial Analysis of Regional Resilience in Geographic Information Systems with a Planning Approach Eastern Region of Urmia Lake , تاب آوری منطقه ای , GIS , برنامه ریزی , تحلیل فضایی , حاشیه ی دریاچه ی ارومیه.