المیرا ابوترابی - مربی پژوهش موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور
احمد عباسی مقدم - استادیار موسسه تحقیقات اصلاح بذر و نهال کشور

نماتد­های ریشه­گرهی Meloidogyne spp . با داشتن پراکندگی وسیع در مزارع گوجه­فرنگی، از مهم­ترین نماتدهای انگل در گوجه­فرنگی محسوب می­شوند. شناسایی و استفاده از ارقام مقاوم و یا متحمل مناسب­ترین روش در کنترل این نماتدهاست. به این منظور طی سال­های ۹۵-۱۳۹۴، واکنش تعداد ۱۴ نمونه ژنتیکی گوجه­فرنگی موجود در بانک ژن گیاهان ملی ایران، نسبت به گونه M. javanica مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی در شرایط گلدانی انجام شد. پس از کاشت بذور مورد آزمایش و رسیدن نشاء به مرحله ۴-۳ برگی، هر تیمار با تعداد ۶۰۰۰ تخم و لارو نماتد، تلقیح گردید و ۶۰ روز پس از آلوده سازی، صفات رویشی و صفات وابسته به جمعیت نماتد در هر تیمار تعیین شد. بر اساس نتایج، از ۱۴ نمونه ژنتیکی گوجه­فرنگی محلی ارزیابی شده در این آزمایش، هشت نمونه ژنتیکی شامل TN-۷۲-۹۵۰، TN-۷۲-۹۹۷ ، TN-۷۲-۹۵۵، TN-۷۲-۹۹۲ ، TN-۷۲-۹۱۸، TN-۷۲-۱۰۸۸، TN-۷۲-۱۰۱۹ و TN-۷۲-۱۱۲۶ با داشتن شاخص­های Rf ≤۱ وGI> ۲ واکنش فوق حساس، تعداد سه نمونه ژنتیکی شامل TN-۷۲-۱۱۰۹ ،TN-۷۲-۹۳۹ ، TN-۷۲-۱۱۲۲ و تیمار شاهد رقم فلات با داشتن شاخص­های  Rf >۱و GI> ۲ واکنش حساس و تعداد سه نمونه ژنتیکی دیگر شامل TN-۷۲-۹۳۸ ، TN-۷۲-۱۰۴۱ و TN-۷۲-۱۰۱۲ با داشتن شاخص­های Rf ≤۱ و GI> ۲ عکس­العمل نسبتا مقاوم (با ویژگی فوق حساسیت) نشان دادند.

حساسیت, ژنوتیپ مقاوم, گوجه فرنگی, نماتد ریشه گرهی