مریم شیروانی - کارشناسی ارشد گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران.
مجید صیام پور - استادیار گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران.

ویروس موزاییک خیار(Cucumber mosaic virus; CMV) عضوجنس Cucumovirus از خانواده Bromoviridae است. این ویروس در مقایسه به دیگر ویروسهای گیاهی دارای وسیع ترین دامنه میزبانی بوده و در ایران از مناطق مختلف گزارش شده است. در این مطالعه تنوع ژنتیکی جدایه های ایرانی این ویروس بر اساس ترادف همه ژنها بررسی و با ترادفهای همتا در جدایه های کشورهای دیگر مقایسه شده است. در این مطالعه ترادف کامل ژنوم دوجدایه از CMV از کدو(SqSh) و خربزه (MeEs) از استان های فارس و اصفهان گزارش شد. بررسی تبارزائی با هر سه آر ان ای و نیز با هر کدام از پنج ژن روی ژنوم CMV نیز نشان از قرابت بسیار نزدیک دو جدایه ی مذکور داشت. بررسی ترادفهای نوکلئوتیدی موجود نشان داد که اکثر جدایه های ایرانی که تاکنون تعیین ترادف شده اند به زیرگروه IA متعلق بودند هرچند براساس آر ان ای های ۲ و ۳ همگی یک نیای مشترک نداشتند. بر اساس نتایج این مطالعه تصور میشود که رخداد نوجوری (Reassortment) از نوع IA-IA-IB در ایجاد تنوع ژنتیکی جدایه های ایرانی نقش داشته باشد. ژن ۱a کمترین تنوع و CP بیشترین تنوع را در جدایه های ایرانی زیرگروه I نشان دادند. احتمالا مهاجرت در فواصل دور و نیز نزدیک نقشی در تکامل و ساختار ژنتیکی CMV در جدایه های ایرانی داشته است.

ویروس موزاییک خیار, آر ان ای, تبارزائی, نوجوری