آرمان آذرلی - دانشجوی دکتری مدیریت راهبردی دانشگاه عالی دفاع ملی و نویسنده مسئول
سید شمس الدین حسینی - دکتری اقتصاد و عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی

صادرات به لحاظ اقتصادی حائز اهمیت به سزایی است به گونه­ای که بسیاری آن را موتور محرکه رشد و توسعه اقتصادی می­دانند. در این میان صادرات تسلیحات به دلیل ارزش افزوده­ی بالا و قرارگیری در زمره­ی تولیدات دانش­بنیان، از وجوه مختلفی مورد توجه قرار گرفته است. مستقل از انگیزه­ی آن، شناخت بازار تسلیحات به مانند هر بازار دیگری، مقدمه ورود به تجارت بین­المللی این محصولات است. نظریه اقتصاد صنعتی به کمک شاخص­های متعدد به دنبال ارائه تکنیک­هایی برای شناخت بازارهاست، که البته اجرای دقیق آنها در حوزه­ی تسلیحات مستلزم دسترسی به داده­های کمیاب این حوزه است. در این مقاله ضمن مرور ادبیات مربوطه و بررسی اجمالی روند تجارت تسلیحات و ساختار بازار آن، نسبت تمرکز در بازار تسلیحات محاسبه می­گردد. پژوهش حاضر به لحاظ ماهیت کاربردی و به لحاظ روش کمی است و از ابزار شاخص هیرفیندال-هیرشمن و شاخص نسبت تمرکز n بنگاه برای ارزیابی ساختار بازار استفاده می نماید. نتایج حاصله نشان­دهنده ساختار رقابتی در سطح بنگاهی و انحصار چند جانبه در سطح کشورها در بازار تسلیحات است که با توجه به غلبه سیاست­های امنیت ملی کشورها بر راهبری صنایع و بنگاه­های تسلیحاتی آنها، در تعیین استراتژی ملی صادرات تسلیحات، باید انحصار چند جانبه ملاک عمل قرار گیرد.

تجارت بین الملل, صادرات تسلیحات, اقتصاد صنعتی, ساختار بازار, نسبت تمرکز, شاخص هیرفیندال هیرشمن