روح اله دستور - کارشناس ارشد گیاهان دارویی، دانشگاه گیلان، گیلان
سهراب محمودی - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند، بیرجند
غلامرضا زمانی - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند، بیرجند

از گیاهان دارویی می توان یرای کنترل علف های هرز در سیستم های کشت ارگانیک بهره گرفت. این پژوهش به منظور مطالعه و ارزیابی خاصیت آللوپاتیک عصاره و آمیخته خاکی بومادران گل زرد (Achillea wilhelmsii) بر جوانه زنی و شاخص های رشد و عملکرد سویا و علف هرز تاج خروس صورت گرفت که این مطالعه در دو بخش آزمایشگاهی و گلخانه ای (در آزمایشگاه و گلخانه جهاد کشاورزی سرایان در سال ۱۳۹۰ انجام شد. پس از جمع آوری گیاه در اطراف فردوس و در مرحله گلدهی عصاره آبی بومادران گل زرد به کمک دستگاه ساکسوله از سرشاخه گلدار این گیاه استخراج شد. در بخش آزمایشگاهی براساس طرح کاملا تصادفی و در سه تکرار اثر غلظت های مختلف عصاره آبی بومادران (۵/۱۲، ۲۵، ۵/۳۷ گرم در لیتر) به همراه آب مقطر بعنوان شاهد بر جوانه زنی بذور تاج خروس و سویا بررسی شد. در بخش گلخانه ای هم که براساس طرح بلوک های کامل تصادفی علاوه بر اعمال غلظت های مذکور عصاره، آمیخته خاکی اندام هوایی بومادران در چهار سطح (۰ به عنوان شاهد، ۵، ۱۰و ۱۵ درصد وزنی) در سه تکرار به خاک گلدان سویا و تاج خروس اضافه گردید. در بخش آزمایشگاه غلظت های مختلف عصاره، جوانه زنی تاج خروس را بطور کامل متوقف نمود. اگرچه در سویا کاهش معنی دار شاخص های رشد در غلظت های بالای عصاره مشاهده شد. در بخش گلخانه هم غلظت های مختلف عصاره بر ارتفاع ساقه، تعداد برگ، عملکرد دانه، وزن هزار دانه سویا تاثیری نداشت اما سایر شاخص های رشد و عملکرد را کاهش داد. در غلظت ۵/۳۷ گرم در لیتر عصاره بومادران توانست ارتفاع بوته تاج خروس شاهد را ۸۰ درصد و بیوماس و عملکرد دانه را ۴۰ درصد کاهش دهد. آمیخته خاکی نیز با شدت بیشتری اکثر شاخص های رشد و عملکرد را در تاج خروس با تاثیر اندکی بر سویا تحت تاثیر قرار داد و توانست عملکرد دانه تاج خروس را ۷۵ درصد کاهش دهد. برآیند نتایج فوق نشان می دهد بومادران گل زرد دارای خاصیت آللوپاتیک بوده و می تواند برای کنترل تاج خروس در سویا استفاده شود.

آللوپاتی, بومادران زرد, تاج خروس, سویا, عصاره