راضیه ابراهیمی - دانشجوی کارشناسی ارشد منابع آب، دانشگاه ملایر
سعید حمزه - گروه سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران
صفر معروفی - دانشیار گروه آبیاری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا.

برف یکی از منابع بزرگ آب در بیشتر نقاط دنیا می باشد و تخمین رواناب ناشی از ذوب آن یکی از مهم ترین فعالیت های هیدرولوژیست ها به حساب می آید. ذوب برف، رطوبت خاک، ذخیره آب زیرزمینی و منابع آب دریاچه ها و رودخانه ها را تامین کرده و رواناب حاصل از آن در حوضه های کوهستانی و مرتفع عامل مهم و کنترل کننده رژیم جریان محسوب می شود. اما با توجه به عدم وجود اطلاعات زمینی کافی، مدل سازی رواناب حاصل از ذوب برف بسیار مشکل می باشد. در این خصوص استفاده از مدل های شبیه سازی ذوب برف و تصاویر ماهواره ای بسیار راهگشا می باشد. در این تحقیق سعی شد با استفاده از مدل شبیه سازی رواناب حاصل از ذوب برف SRM  و اطلاعات به دست آمده از تصاویر هشت روزه سنجنده MODIS رواناب روزانه حاصل از ذوب برف برای حوضه آبریز نهاوند که جزئی از حوضه آبریز کرخه محسوب می شود، مورد شبیه سازی و ارزیابی قرار گیرد. بدین منظور مدلSRM   برای حوضه مورد مطالعه در سال های آبی ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۰ اجرا و واسنجی گردید و برای سال های آبی ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۳ مورد صحت سنجی قرار گرفت. بالاترین ضرایب همبستگی و تفاضل حجمی برای مدل در دوره واسنجی به ترتیب ۷۵/۰ و ۶۲/۳- و در دوره صحت سنجی برابر ۷۹/۰ و ۶۷/۲۶ بدست آمد. تحلیل حساسیت پارامترهای ضریب درجه روز، ضریب رواناب برف و باران مدل انجام گردید که نشان دهنده حساسیت کمتر مدل به افزایش و کاهش ضریب رواناب باران در میان سایر پارامترها بود. مقادیر به دست آمده دقت بالای مدل در برآورد رواناب حاصل از ذوب برف را برای حوضه مذکور نشان داد و نشانگر قابلیت کاربرد مدل برای سایر حوضه های مشابه در منطقه است.

کلمات کلیدی: رواناب, سطح پوشش برف, سنجنده MODIS, مدل SRM