سعید مهدی زاده - آبیاری و زهکشی، دانشگاه ارومیه
جواد بهمنش - گروه مهندسی آب دانشگاه ارومیه

تخمین صحیح تبخیر- تعرق مرجع (ETo)، مستلزم برآورد دقیق مقادیر تابش خورشیدی (RS) می­باشد. مدل­های بسیاری برای برآورد تابش خورشیدی وجود دارد، به طوری که یکی از این روابط، معادله آنگستروم– پرسکات (A-P) است. دقت معادله آنگستروم– پرسکات در تخمین میزان تابش خورشیدی، به دقت برآورد ضرایب a و b معادله مذکور بستگی دارد. هدف تحقیق حاضر، بررسی دقت مدل­های تخمین ضرایب معادله A-P و تاثیر آن ها در میزان تابش خورشیدی و تبخیر- تعرق مرجع بود. برای این منظور، داده­های هواشناسی ۴ ایستگاه سینوپتیک ارومیه، تکاب، مهاباد و سلماس در حوضه آبریز دریاچه ارومیه طی سال­های ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۷ در مقیاس روزانه استفاده گردید. مدل­های مورد استفاده در تعیین ضرایب معادله آنگستروم– پرسکات شامل مدل­های بر پایه متوسط سالانه ساعات آفتابی نسبی ، ارتفاع از سطح دریا و ، ارتفاع از سطح دریا و عرض جغرافیایی و ، ارتفاع از سطح دریا و عرض جغرافیایی، متوسط سالانه دمای هوا و ارتفاع از سطح دریا بودند. ضرایب به دست آمده به منظور محاسبه میزان تابش خورشیدی در رابطه آنگستروم– پرسکات قرار گرفت و سپس تبخیر- تعرق مرجع با استفاده از معادله فائو- پنمن- مونتیث محاسبه گردید. به منظور ارزیابی دقت مدل­ها از شاخص­های آماری RMSE، MBE، MPE و R۲ استفاده شد. نتایج ارزیابی مدل­ها نشان داد که مدل بر پایه متوسط سالانه ساعات آفتابی نسبی  (مدل Rietveld)، دارای بهترین عملکرد در برآورد ضرایب معادله آنگستروم– پرسکات در تمامی ایستگاه­ها بود. مقدار متوسط شاخص­های RMSE،MBE ، MPE و R۲ برای مقادیر تبخیر-تعرق مرجع واقعی و تبخیر- تعرق مرجع حاصل از ضرایب مدل مذکور به ترتیب mm/day ۳۳/۰ و  ۲۵/۰، ۲۷/۶% و ۹۹۷۷/۰ به دست آمد. در نهایت ضرایب به دست آمده از مدل منتخب، ۲۶/۰ a = و      ۴۳/۰ b=، به عنوان ضرایب معادله آنگستروم-پرسکات در ایستگاه­های مورد مطالعه پیشنهاد گردیدند

آنگستروم-پرسکات, تابش خورشیدی, تبخیر-تعرق مرجع, ساعات آفتابی