مهدی کلانکی - دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، گروه مهندسی آب، دانشگاه زابل، زابل، ایران
فاطمه کاراندیش - استادیار گروه مهندسی آب، دانشگاه زابل، زابل، ایران

بحران آب به همراه اثرات منفی تغییراقلیم بر آن یکی از دغدغه­های جهانی می­باشد. تغییرات درازمدت مولفه­های مهم اقلیمی در دراز مدت در نتیجه­ی انتشار گازهای گلخانه­ای تاثیر معنی­داری بر حجم منابع آب تجدیدپذیر و متعاقبا، بر برنامه­ریزی در راستای تخصیص آن به بخش­های مهم خواهد داشت. به همین منظور در این پژوهش، به بررسی اثرات بلندمدت تغییراقلیم در استان مازندران بر میزان دما، بارش و تبخیر- تعرق پتانسیل تحت سناریوهای A۱B، A۲ و B۲ تا سال ۲۱۰۰ پرداخته شد. ابتدا بر اساس داده­های هواشناسی در طول دوره­ی پایه (۲۰۱۰- ۱۹۸۱) در سه ایستگاه نوشهر، رامسر و بابلسر، میزان تبخیر- تعرق پتانسیل با استفاده از معادله­ی فائو پنمن- مانتیث برآورد شد. سپس قابلیت مدل ANFIS جهت تخمین تبخیر- تعرق پتانسیل با حداقل داده مورد ارزیابی قرار گرفت. نرم افزار LARS-WG جهت ریز مقیاس سازی داده­های مدل گردش عمومی جو HadCM۳ استفاده شده و در ادامه، برای پیش­بینی مولفه­های اقلیمی تا سال ۲۱۰۰ اقلیمی تحت سناریوهای A۱B، A۲ و  B۲استفاده شد. افزایش معنی­دار دمای حداقل و حداکثر باعث افزایش معنی­دار تبخیر-تعرق پتانسیل طی سال­های ۲۱۰۰- ۱۹۸۱ شد.این افزایش در سناریوی A۲ بیش­تر بود.افزایش بیش­تر دماهای کاردینال در فصول سرد سال باعث جابجایی فصل کشت خواهد شد. به طور کلی می­توان دریافت که علی­رغم حاکم بودن اقلیم مرطوب طی دوره­ی پایه در منطقه­ی مطالعاتی، افزایش میزان تبخیر- تعرق پتانسیل در تمام سال به ویژه در طول فصل کشت محصولات کشاورزی، بحران آب شدیدی را بر منطقه مطالعاتی حاکم خواهد ساخت. نظر به ارتباط معنی­دار میزان آب مصرفی و تولید محصول، عدم توجه به افزایش تبخیر- تعرق پتانسیل، با اعمال خسارت­های شدید اقتصادی، امنیت غذایی را تهدید خواهد نمود.

تبخیر-تعرق پتانسیل, سیستم استنتاج عصبی-فازی, مازندران, مدل LARS-WG