بهنام یوسفیان - کارشناس ارشد، دانشکده مهندسی مواد، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد
کامران امینی - استادیار، دانشکده مهندسی مکانیک، واحد تیران، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان
مسعود کثیری - استادیار، دانشکده مهندسی مواد، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، اصفهان

پیشرفت تکنولوژی و نیاز روز افزون به فولاد­هایی با استحکام بالا، قابلیت جوشکاری مناسب و هزینه­های پایین منجر به استفاده از فولاد­های میکرو آلیاژ شده است. فولاد­­های میکرو آلیاژ فولاد­هایی هستندکه در صد عناصر میکرو آلیاژ در آن­ها بسیار کم و در حد چند دهم درصد است. در این تحقیق  به بررسی تاثیر سرعت سرد کردن، دمای پیشگرم و تغییر ترکیب شیمیایی بر روی ریزساختار و خواص مکانیکی فولاد میکرو آلیاژ وانادیوم دار متوسط کربن پرداخته شده است.  دو فولاد میکرو آلیاژ وانادیوم دار متوسط کربن حاوی ۰۵/۰ و ۱۵/۰ درصد وانادیوم بعد از ریخته گری  در دمای۱۱۰۰ درجه سانتی­گراد با کرنش ثابت ۲۰ درصد فورج شدند. برای عملیات پیشگرم دو دمای ۹۵۰ و ۱۰۵۰ درجه سانتی گراد  انتخاب شد و در نهایت نمونه­ها با سرعت­های مختلف در هوا و باد سرد شدند. ریز ساختار نمونه­ها  شامل فریت و پرلیت می­باشد.  نتایج نشان داد با افزایش سرعت سرد کردن، درصد پرلیت افزایش یافته است که علت آن انجام استحاله در دمای پایین­تر و کم شدن نفوذ بوده است. همچنین با افزایش سرعت سرد کردن، استحکام و سختی افزایش ولی درصد ازدیاد طول و انرژی ضربه کاهش یافته است. با افزایش دمای پیشگرم درصد پرلیت افزایش و اندازه کلنی­های پرلیت نیز بیشتر شده است. علاوه بر آن با افزایش دمای پیشگرم، استحکام و سختی کاهش یافته که علت آن غلبه فاکتور اندازه دانه بر درصد فاز پرلیت بوده است. نتایج همچنین نشان داد با افزایش عنصر میکرو آلیاژ وانادیوم، استحکام و سختی افزایش و درصد ازدیاد طول و انرژی ضربه کاهش یافته است.

فولاد میکروآلیاژ, وانادیوم, ریز ساختار, استحکام, سختی, فریت, پرلیت