حامد خدایاری - ۱استادیار گروه زیست شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
الهام خلیلی - دانشجوی دکتری گروه بیوتکنولوژی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران
فروغ سنجریان - استادیار گروه زیست فرآورده های گیاهی، پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری، تهران، ایران
یونس عصری - دانشیار پژوهش بخش گیاه شناسی، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، تهران، ایران

هدف از این تحقیق، بررسی موقعیت تاکسونومیکی و تبارزایی قبیله Mentheae با تاکید بر گیاه دارویی مورخوش با نام علمی .Zhumeria majdae Rech. F. & Wendelbo با استفاده از توالی یابی ژن کلروپلاستی matk می باشد، گیاه مورخوش متعلق به تیره نعناع و از گونه های انحصاری استان هرمزگان می باشد. در طب سنتی از عصاره گیاه مورخوش جهت درمان ناراحتی های گوارشی، اسهال، نفخ، دل درد، ترشی معده، سوزش معده، رفع سرماخوردگی، سردرد و التیام زخم مورد استفاده قرار می گیرد. در این تحقیق از نمونه های گیاهی، استخراج DNA صورت گرفت و با استفاده از آغازگرهای اختصاصی بررسی مولکولی قطعه ای از ژن matk به روش PCR-Sequencing، تکثیر و توالی یابی گردید. برای بازسازی روابط فیلوژنی، تحلیل توالیDNA  با استفاده از نرم افزارFINTCH TV و تحلیل های فیلوژنی با استفاده از نرم افزار PAUP انجام گرفت. در آنالیز کلادوگرام، سه درخت به طول ۲۰ گام و شاخص های آماری ضریب سازگاری (Ci;Consistensive index) برابر با ۹۵۰/۰ و ضریب نگهداری (Retention index; Ri) برابر با ۹۶۳/۰ مشاهده گردید. نتایج حاصل از تحلیل های فیلوژنتیکی توالیmatK  نشان داد که قبیله Mentheae  متشکل از ۳ تبار تک نیای مجزا شامل زیر طایفه های Salviinae،Menthinae  و Nepetinae است و گیاه مورخوش همراه باSalvia aegyptiaca  یک گروه خواهری را در زیرطایفه Salviinae تشکیل می دهد. نتایج حاصل از این مطالعه با داده های حاصل از مطالعات قبلی با استفاده از صفات ریزریخت شناسی بذر و دانه گرده، در ارتباط با جایگاه جنس Zhumeria در بین سایر جنس های قبیله Mentheae مطابقت دارد.

تبارشناسی, توالی یابی DNA, Lamiaceae, مورخوش .Zhumeria majdae Rech. F. & Wendelbo, ژن matK