زینب نوروزی - استادیار دانشگاه بیرجند، بیرجند
علیرضا  اسلام - استادیار دانشگاه بیرجند، بیرجند
سید علیرضا جعفری - دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بیرجند، بیرجند

چکیده جامعه شناسی رمان زمینه نقد و بررسی جامعه شناسانه بسیاری از آثار ادبی را که قابلیت این گونه نقد را دارند،فراهم کرده است. این شاخه از جامعه شناسی ادبیات، رمان را ماده مطالعات خود قرار داده تا بتواند پیوند جامعه و ادبیات و تاثیرهای متقابل این دو را نشان دهد و از این راه، به حقایق اجتماعی پیدا و پنهان جامعه و همخوانی آن با ساختار اثر ادبی بپردازد.اهمیت و جایگاه شخصیت در رمان و اجتماع، تحلیل جامعه شناختی شخصیت ها را در حوزهجامعه شناسی رمان اقتضا می کند.آثار خالد حسینی از این لحاظ که او نویسنده ای است واقع گرا، قابلیت نقد و بررسی جامعه شناسانه را دارد. او در رمانه ایش به وقایع و حقایق جامعه افغانستان پرداخته است و با طرح موضوع هایی مانند نژاد، قومیت، جنگ و مهاجرت، سعی در آسیب شناسی مشکلات و معضلات اجتماعی و نقد آن داشته است. نویسنده در سیر حوادث تاریخی و تحولات اجتماعی رمان بادبادک باز به موضوع هایی می پردازد که جامعه افغانستان از آن رنج می برد. نگارنده در این پژوهش می کوشد با استفاده از چند عامل مهم که در شکل گیری شخصیت در فضای جامعه و رمان موثرند، با تحلیل جامعه شناختی شخصیت های رمان بادبادک باز، موضوعات اجتماعی مطرح شده را ریشه یابی کند و تاثیر عوامل جامعه شناختی را در شکل گیریشخصیت ها و شخصیت پردازی نشان دهد.عوامل تاثیرگذار اجتماعی در شخصیت پردازی مورد استفاده در این مقاله عبارتند از: تحولات اجتماعی و حوادث تاریخی، نقش شخصیت در جامعه،رویارویی شخصیت با دیگران، عوامل بازدارندهشخصیت در اجتماع، بعد درونی و بعد اجتماعی شخصیت.

رمان, جامعه شناسی, شخصیت, بادبادک باز, افغانستان, خالد حسینی