فریده داودی مقدم
جنان ایزدی

ملاصدرا یکی از فیلسوفان بزرگ عصر صفوی است که صوفیان و دانشمندان صاحب قدرت این روزگار را در قالب آثار مختلف خود توصیف، ترسیم و نقد می کند. وی مانند بسیاری از حکما و فلاسفه شیعه در این دوره، مشربی ذوقی و صوفیانه اتخاذ می نماید و در مقام دفاع از تصوف و رد و انکار تشرع خشک ظاهری و فقهای منسوب به حکومت برمی آید و با تلفیق و ترکیب متناسبی از براهین عقلی و کشف و شهودهای عرفانی موجد حکمت صدرایی و عرفان فلسفی و تصوف شیعی می گردد که بازتاب این تفکرات در آثار گوناگون وی دیده می شود. از جمله آثار ذوقی ملاصدرا که جلوه گاه اندیشه های ناب و متعالی اوست، مجموعه اشعار صوفیانه وی می باشد که در عین حال، آیینه تمام نمایی از روزگار و ابنای زمانه اوست و سرشار است از بن مایه های کلی تصوف با رویکردی جدید که عبارتست از ترکیب تعالیم نظری تصوف با عرفان عملی و فلسفه. اینپژوهشبابررسیاشعارصوفیانهاوبهروشتحلیلمحتواضمناستخراجومعرفیاینموتیف هایصوفیانه،در صدد پاسخ به این پرسش است که چگونه ملاصدرا بابه کارگیریبرخیاز موتیف ها،اصطلاحاتورمزهایادبیاتتصوفچونعشق، میوساقیوخراباتو...درمنظومهتداعی های عارفانه به توصیف برخی از گروه های اجتماع عصر خویش می پردازد و تا اندازه ای، بعضی منش هاوکنش هایصوفیان،عالمان،فقیهانومتشرعان زمانهخویشرابازمی نمایاند.

اشعار ملاصدرا, تصوف, عصر صفوی, گروه های اجتماعی