ارزیابی روش های زمین آماری به منظور برآورد توزیع مکانی عمق برف درمناطق نیمه خشک؛ مطالعه موردی حوزه آبخیز سخوید

در بسیاری از حوزه های آبخیز کوهستانی به خصوص در نواحی خشک و نیمه خشک جهان از جمله ایران، برف انباشته شده در برفچال ها ذخیره قابل توجهی از منابع آب حوزه ها را ایجاد می کند. همچنین به دلیل اینکه در بسیاری از موارد در مناطق خشک و نیمه خشک، آب قابل دسترس برای مصارف کشاورزی، از سرشاخه های مناطق کوهستانی تامین می گردد، آگاهی از این رژیم هیدرولوژیکی، از اساسی ترین نیازهای مدیران منابع آب هست.توزیع مکانی ذخایر برفی، به منظور برآورد هرچه دقیق تر رواناب حاصل از آن ها، از اهمیت خاصی در آب شناختی برف برخوردار است. معمولا دستیابی به توزیع مکانی عمق از راه اطلاعات مشاهده ای و در مقیاسی محدود، صورت می گیرد. این در حالی است که به دلیل محدودیت های عملی، جمع آوری اطلاعات، به ویژه در حوزه های بزرگ، دشوار و گاهی غیر ممکن است. لذا توسعه روش هایی که بتواند عمق برف را در نقاط فاقد اندازه گیری، برآورد نماید و نیز بررسی دامنه کاربرد آن ها، امری ضروری است. در این پژوهش محدوده ای به مساحت ۱۶هکتار در حوزه آبخیز سخوید تفت انتخاب و با بهره گیری از ۲۱۶ داده عمق برف، به ارزیابی روش های زمین آماریکریجینگ ، کوکریجینگ، توابع شعاع محور (RBF) و روش عکس فاصله (IDW) در برآورد توزیع مکانی عمق برف پرداخته شد. واریوگرام داده ها با استفاده از نقاط اندازه گیری عمق برف رسم شد. واریوگرام به دست آمده نشان داد که مناسب ترین مدل واریوگرام از نوع نمایی می باشد به گونه ای که این واریوگرام دارای اثر قطعه ای ۰۵/۰ و آستانه ۵۳۳/۰بوده که دال بر وجودساختار فضایی بسیار قوی بین داده ها است. تحلیل واریوگرام و آماره صحت سنجی(RMSE) روش های مذکور نشان داد که از بین این روش ها روش کریجینگ در پهنه بندی عمق برف مناسب تر می باشد. همچنین نتایج نشان داد که از بین روش های معمول کریجینگ روش کریجینگ جهانی دارای کمترین خطا (۴۹/۱۱) و بهترین برآورد از عمق برف در حوزه مورد مطالعه می باشد

Keywords:

حوزه آبخیز سخوید , زمین آمار , عمق برف , واریوگرام.