تقابل سیاست خارجی روسیه و آمریکا در اوکراین

اوکراین که در اروپای شرقی واقع شده و یکی از جمهوری های استقلال یافته اتحاد جماهیر شوروی سابق است که پس از فروپاشی این کشور در سال ۱۹۹۱ تشکیل شد. بعد از استقلال اوکراین ، سیاست خارجی کی اف همواره میان غرب و جمهوری فدراتیو روسیه در نوسان بوده است. دولتمردان اوکراینی هیچ گاه نتوانسته اند در روابط خارجی به تعادلی پایدار برسند تا از حساسیت های روسیه و کشورهای غربی نسبت به کشور خود بکاهند. یکی از مهم ترین دلایل عدم تعادل مذکور ترکیب جمعیتی اوکراین است. زیرا به لحاظ ویژگی های جمعیتی و زبانی، اوکراین به دو دسته تقسیم شده است: یک دسته ساکنان بخش های شرقی و جنوبی اوکراین از جمله شبه جزیره کریمه و شهر سواستوپل است که اکثرا روس زبان و بیشتر ارتدوکس می باشند. این گروه سخت طرفدار روسیه اند. دسته دیگر، ساکنان بخش های غربی اوکراین اند که بیشتر کاتولیک و طرفدار نزدیکی روابط با غرب می باشند. وجود این دوگانگی جمعیتی سبب می شود تا هر یک از این دو طیف گرایش به روسیه یا اروپای غربی را برطرف کننده مشکلات خود بدانند؛ به علاوه قرابت جغرافیایی اوکراین با قدرت های بزرگ این سرزمین را به یکی از مهمترین کانون های اصطکاک قدرت ها (به سرکردگی روسیه و آمریکا) تبدیل کرده است. الگوی رفتاری روسیه در منطقه پیرامونی خویش که همواره آن را حیات خلوت خود قلمداد کرده است، حکایت از این واقعیت تاریخی دارد که روسیه با رهبری پوتین برای غلبه بر بحران هویتی که همواره پس از جنگ سرد با آن مواجه بوده یعنی نزاع بین هویت شرقی یا غربی و به منظور احیای امپراتوری روسی، با کمک درآمدهای نفت و گاز، در پی بیشینه سازی قدرت خود و تثبیت جایگاه روسیه در عرصه بین المللی به عنوان یک قدرت بزرگ و در عرصه منطقه ای به عنوان یک هژمون منطقه ای است. موضوعی که در متون و دکترین جدید روسیه و در متون واظهارات رسمی مقامات دولتی و نظریه پردازان روسی وبه ویژه پوتین، و لاوروف به عنوان وزیر امور خارجه بارها به صراحت مورد تاکید قرار گرفته است. از طرفی سیاست آمریکا درخصوص گسترش ناتو به شرق، به ویژه کوشش این کشور در اواخر دهه اول قرن بیست ویکم برای ورود اوکراین به سازمان پیمان آتلانتیک شمالی و تلاشهای قدرتهای مطرح اروپایی در این باره، زیربناهای لازم را برای بحرانی شدن روابط ایالت متحده و روسیه فراهم کرد.این مقاله به بررسی چالش فراروی سیاست گذاران روس و آمریکائی در قلمرو اوکراین پرداخته تا علل و ریشه های تحولات منطقه اوکراین از منظر سیاست خارجی روسیه و آمریکا مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد.

Keywords:

سیاست خارجی , منافع ملی , روسیه , آمریکا , اوکراین