تاب آوری و پایداری شهری در ظرفیت های حقوقی کلانشهر تهران

توسعه شهرنشینی، تقاضا برای استفاده از منابع طبیعی و توجه به تاثیرات محیطی آن ها را افزایش داده است. افزایش فشار بر طبیعت که اغلب پیامدهای مخربی برای شهرها و ساکنان آن در پی داشته است موجب شده تا مفاهیم پایداری و تاب آوری تا حد زیادی به هم مرتبط شوند. اگر پایداری واژه دهه های پیشین باشد، تاب آوری واژه غالب زمان معاصر است. از این رو تاب آوری به عنوان یک الزام برای پایداری سیستم شهری است. تاب آوری مفهومی نوین در فرایند مدیریت شهری می باشد. این مفهوم جدید به حراست از روح و روان شهر می پردازد و اساسا اجتماع محور است. نقش حمایتی قوانین در اجرای کارآمد و اثربخش برنامه ریزی های شهری روشن است، از طرف دیگر مواجهه با بحران و داشتن سیستم شهری تاب آور نیازمند نظام یکپارچه مدیریتی است که از طریق تدوین قوانین مطلوب که دارای پشتوانه تحقیقاتی مناسب و ضمانتهای اجرایی لازم هستند، حاصل گردد .سابقه شهرنشینی در ایران یکی از طولانی ترین سوابق شهرنشینی در جهان است که می تواند مبین قدمت دانش و تجربه مدیریت شهری باشد. سازمان حفاظت محیط زیست به موجب ماده یک قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست ناظر عالی امر حفاظت پایدار از منابع طبیعی و محیط زیست بر لزوم تحقق توسعه پایدار در کشور تاکید دارد. جایگاه شهرداری به عنوان بارزترین نهاد عمومی غیر دولتی در برطرف نمودن برخی چالش های زیست محیطی کلانشهر تهران در راستای تحقق اهداف توسعه پایدار شهری قابل توجه می باشد. مدیریت محیط زیست شهری در راستای تحقق اهداف توسعه پایدار نیز نیازمند پشتوانه قانونی و حمایت های قضایی می باشد. بررسی ظرفیت های قانونی موجود نشان می دهد تاکنون قوانین نسبتا مناسبی در ارتباط با پایداری محیط زیست شهری تصویب گردیده است ولی به دلیل عدم وجود حاکمیت قانون و از طرف دیگر سطحی نگری به ماهیت توسعه پایدار شهری و به دنبال آن تاب آوری شهری در جنبه های تقنینی، قضایی و اجرایی، نتایج موفقیت آمیزی در امر حفاظت از محیط زیست دربر نداشته است. می توان انتظار داشت با تبیین مقوله حقوق محیط زیست و ارتقاء جایگاه آن در سطوح تصمیم گیری و اجرایی امور مرتبط با مدیریت شهری از طریق بازنگری برخی قوانین شهری و اتخاذ تدابیر یکپارچه، راه را برای تحقق اهداف توسعه پایدار شهری و تاب آوری در پایتخت و به تبع آن در دیگر کلانشهرهای کشور هموار نمود.

Keywords:

حقوق محیط زیست , تاب آوری , توسعه پایدار , مدیریت شهری , کلانشهرها