سولماز خزایی موغانی - دانشجوی کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گ
علی نجفی نژاد - استادیار گروه آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
واحد بردی شیخ - استادیار گروه آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
مجید عظیم محسنی - استادیار گروه آمار، دانشگاه گلستان

هر ساله بالغ بر 20 میلیارد تن رسوب انتقال یافته توسط رودخانههای جهان باعث خسارات زیادی به سدها و تأسیسات مربوطه میشود و همچنین مطالعه و بررسی تولید و انتقال رسوب از ابعاد مختلف برنامه ریزی و مدیریت حائز اهمیت است. در همین راستا این تحقیق با هدف بررسی تأثیر احداث سد بر میزان بار رسوبی، بر روی 4 ایستگاه هیدرومتری قزاقلی، گنبد، سد وشمگیر و آققلا واقع در طول شاخه اصلی رودخانه گرگانرود استان گلستان انجام گرفت. بعد از محاسبه شیب خط معادله دبی جریان و رسوب معلق با آزمون رگرسیونی مقایسه شیبها، برای بررسی روند تغییرات بار رسوبی در طول مسیر از 2 روش استفاده گردید. 1- در ایستگاهایی که شیب خط یکسان بهدست آمد از مقادیر عرض از مبدأ معادله هر ایستگاه استفاده گردید. 2- در ایستگاههایی که شیب خط متفاوت از دیگر ایستگاهها بهدست آمد با تقسیم دامنه دبیها به کلاسهای کوچکتر از آزمون دانکن برای دستهبندی ایستگاها از نظر نحوه عملکرد استفاده گردید. نتایج آزمون رگرسیونی مقایسه شیبها نشان داد که 3 ایستگاه گنبد، قزاقلی و سد وشمگیر دارای شیب یکسانی هستند و با مقایسه مقادیر عرض از مبدأ آنها مشخص گردید که در دبیهای یکسان ایستگاه سد وشمگیر دارای بار رسوبی کمتری از دو ایستگاه قبل خود است که نشانگر نقش سد در کاهش بار رسوب معلق میباشد. همچنین در ایستگاه آققلا شیب متفاوتی از دیگر ایستگاهها بهدست آمد و با انجام آزمون دانکن این نتیجه حاصل شد که ایستگاه آق قلا میزان بار رسوبی کمتری نسبت به ایستگاههای قبل از سد دارا میباشد.

روند تغییرات بار رسوبی، ایستگاه هیدرومتری، گرگانرود، آزمون رگرسیونی مقایسه شیبها