حسین خلیلی شایان - دانشجوی کارشناسی ارشد سازه های آبی دانشگاه تهران
ابراهیم امیری تکلدانی - دانشیار گروه مهندسی آبیاری و آبادانی دانشگاه تهران

تخمین صحیح نیروی زیرفشار، دبی نشت و گرادیان خروجی در مباحث پایداری سازه های آبی احداث شده روی پ یهای نفوذپذیر اهمیت زیادی دارد. در این تحقیق کارایی نظریه های خزشی بلای و لین جهت برآورد نیروی زیرفشار، دبی نشت و گرادیان خروجی موثر بر پی نفوذپذیر سازه های هیدرولیکی با استفاده از انجام ١١٠ حالت آزمایش مختلف روی یک مدل آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج مطالعه نشان می دهد تئوری بلای در برآورد زیرفشار، دبی نشت و وقوع جوشش نسبت به تئوری لین انطباق بیشتری با داده های آزمایشگاهی دارد که می تواند ناشی از همروندی تقریبی نمونه خاک مورد آزمایش باشد. در نتیجه یک نوع وابستگی بین نسبت غیرهمروندی نمونه خاک و نسبت ضرایب وزنی تئوری خزشی انتظار می رود. این وابستگی با محاسبه مقادیر بار فشاری وارد بر پی تیپ یک بند انحرافی در ١٣٥ حالت با بهره گیری از روش اجزای محدود نشان داده شد. در نهایت از مجموعه این داده ها رابطه ای جدید بین نسبت غیرهمروندی خاک (نسبت نفوذپذیری قائم به نفوذپذیری افقی خاک) و نسبت ضرایب وزنی در تئوری خزشی بدست آمد. رابطه حاصل با نتایج حاصل از روش اجزای محدود در ابعاد مدل آزمایشگاهی در خاک ها با نسبت های غیرهمروندی مختلف صحت سنجی گردید. مشاهده گردید که اگرچه دقت تئوری لین با افزایش نسبت غیرهمروندی افزایش می یابد، لکن نتایج حاصل از رابطه پیشنهادی با دقتی فزاینده، زیرفشار موثر را برآورد می کند. بدین ترتیب می توان دقت مناسب و سهولت کاربرد این رابطه را نتیجه گیری نمود.

زیرفشار، دبی نشت، گرادیان خروجی، تئوری خزشی بلای، تئوری خزشی لین