فرشته قیامی شمامی - گروه آبیاری و زهکشی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا.
صفر معروفی - گروه آبیاری و زهکشی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا.
علی اکبر سبزی پرور - گروه آبیاری و زهکشی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا.
حمید زارع ابیانه - گروه آبیاری و زهکشی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا.
مجید حیدری - گروه آبیاری و زهکشی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا.

این تحقیق به منظور بررسی تغییر اقلیم در ناحیه غربی ایران، بر مبنی ارزیابی تغییرات دما صورت گرفته است. در همین رابطه آمار ۴۶ ساله (۲۰۰۶-۱۹۶۱) تعداد ۱۷ ایستگاه سینوپتیک منطقه غرب کشور بررسی گردیده و تغییرات معنی­دار دماهای بیشینه، کمینه، متوسط و همچنین دامنه شبانه­روزی دما (DTR، که بیانگر اختلاف مقادیر دماهای بیشینه و کمینه می­باشد)، در دو مقیاس زمانی فصلی و سالانه مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. بدین منظور، ابتدا دوره مطالعاتی در سه بازه زمانی ۴۶، ۳۰ و ۱۶ ساله تقسیم شده و با توجه به میزان تغییرات دما، دوره نرمال اقلیمی برای کلیه ایستگاه­ها استخراج گردید. سپس مقادیر میانگین داده­ها، با استفاده از آزمون­های من - ویتنی و t دو نمونه­ای مورد مقایسه قرار گرفت و اختلاف­های معنی­دار در سطح اطمینان ۹۵ درصد مشخص شدند. در این رابطه، بیشترین و کمترین تفاوت میانگین دوره­ها، به ترتیب به دماهای کمینه و بیشینه اختصاص یافت. همچنین روند داده­ها در بازه زمانی ۱۶ ساله اخیر نیز مورد بررسی قرار گرفت و بر اساس نتایج آن، دماهای متوسط، بیشینه و کمینه دارای روندی افزایشی بوده، در حالی­که در داده­های DTR تغییرات کاهشی مشاهده شد. از نظر منطقه­ای، این نتایج بیانگر آن است که بارزترین تغییرات متعلق به اقلیم نیمه خشک (ایستگاه­های سقز، شهرکرد، کرمانشاه و تبریز) بوده است. از نظر فصلی نیز، زمستان شدیدترین تغییرات را در منطقه در بر داشته است. میزان موارد اختلاف بین بازه زمانی ۱۶ ساله و بازه­های ۳۰ (دوره نرمال) و ۴۶ ساله، به ترتیب معادل ۸۵ و ۶۰ درصد می­باشد. در بازه ۱۶ ساله اخیر، بیشترین و کمترین روند معنی­دار ایستگاه­ها، به ترتیب در فصول تابستان و پاییز مشاهده گردید.

آزمون تغییر اقلیم, روند دما, غرب ایران, مقایسه میانگین ها, ناپارامتری