مونا نیکوخوی - کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه بوعلی سینا-همدان- ایران

از گذشته های دور محلات مسکونی در شهر ها، به عنوان سلولهای حیات شهری دارای نقش اساسی در زندگی ساکنان آنها بوده اند. با توجه به اینکه در گذشته محلات شهری ، مکانی برای گرد آمدن افراد با ویژگی های قومی – نژادی ، مذهبی، اقتصادی، اجتماعی و .... مشترک بوده است به دنبال تجمع بیشتر افراد با ویژگی های مشترک در یک محدوده ، آن بخش از شهر دارای هویت خاص و شناخته شده ای می بود که سبب تمایز آن از دیگر بافت های اطراف می گردید. انسان از مکان های متفاوت تصویر های متفاوتی در ذهن دارد. احساسات او می تواند بر روی ادراکاتش از محیط و شکل گیری تصویر ذهنی او از مکان تاثیر گذار باشد. همین تصاویر ذهنی انسان هاست که به مکان هویت می دهد. هدف از پژوهش حاضر، یافتن عناصر تاثیرگذار بر هویت مکانی محله های تاریخی، از منظر شهروندان و تدقیق آنها با مطالعه موردی محله تاریخی کبابیان شهر همدان است. با توجه به گستردگی عوامل تاثیر گذار بر هویت بخشی به محله های تاریخی، در این تحقیق ساکنان محله های تاریخی و ساکنان نواحی اطراف آنها مورد مطالعه قرار گرفتند. بدین منظور مطالعه میدانی در محله کبابیان شهر همدان انجام شد. با استفاده از پرسشنامه هایی که بر مبنای مبانی نظری موجود تنطیم شده، اطلاعات فردی، کالبدی و اجتماعی جمع آوری و عناصر هویت بخش به محله های تاریخی مورد ارزیابی قرار گرفته است. با توجه به مبانی نظری پژوهش و محدوده مورد نظر مدل پیشنهادی پژوهش تدوین شد و مشخص گردید که عناصر تاثیرگذار بر هویت مکانی ۲ عنصر کالبد و فعالیت می باشند که بعد از گذشتن از تصویر ذهنی ساکنان محله موجب ساخت هویت مکانی برای ساکنان آن می شود.

هویت مکان، تصویر ذهنی، محله های تاریخی، حس مکان، حس تعلق به مکان