مهدی زندیه - عضو هیئت علمی دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین -
سمیه طاهری - پژوهشگر دکتری معماری دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) قزوین -
مرتضی آزاد - کارمند دانشگاه حکیم سبزواری -

در دهه های اخیر بشر، شاهد افزایش گرمای زمین و ایجاد پدیده جزیره گرمایی بوده است؛ و این مسئله، می تواند تاثیر بسیار منفی بر آسایش حرارت ساکنین منطقه داشته باشد، و مشکلات و هزینه های سنگینی ایجاد کند. اصلی ترین منابع ایجاد جزایر حرارتی؛ مراکز اصلی شهرها، کارخانهها و مراکز صنعتی و نیروگاهی محسوب می شوند. موضوع حائز اهمیت این است که با گسترش شهرها، بعضا دیده می شود که مراکز صنعتی و نیروگاهی در مراکز اصلی شهرها قرار گرفته اند؛ و این همنشینی باعث تشدید پدیده ی مورد نظر و افزایش گرمای زمین می شود. بنابراین این الزام احساس میشود که طراحان شهری، با بررسی، طراحی مناسب و استفاده از راهکارهای صحیح، بتوانند اثرات سوء حرارتی را کاهش داده و شرایط آسایش حرارتی ساکنین منطقه را فراهم کنند. در واقع توجه به اهداف عمده طراحی اقلیمی در هر منطقه آب و هوایی و پیش بینی مواردی در جهت تحقق بخشیدن به این اهداف موجب سازگاری و هماهنگی ساختمانها با شرایط اقلیمی خواهد شد. این پژوهش به منظور بررسی رابطه بین دمای سطح زمین و میزان جزایر حرارتی با شاخص پوشش گیاهی منطقهی دو تهران که نیروگاه طرشت (برق آلستوم) در آن واقع شده است؛ صورت گرفته است. برای رسیدن به این هدف، با استفاده از تصاویر ماهوارهای چند زمانه ی لندست ۴ و ۷ سنجندههای TM و +ETM در ژوئن ۱۹۸۶ و ۲۰۱۷، اثرات دمایی و میزان پوشش گیاهی منطقهی مورد نظر را استخراج کرده و در نهایت با استفاده از نرم افزارهای GIS و SPSS به بررسی رابطه بین دو متغیر پرداخته شده است. بر اساس یافتههای این پژوهش، با انجام اقدامات صحیح شهرداری منطقه و ایجاد فضای سبز در اطراف نیروگاه، سبب کاهش دمای ناشی از وجود نیروگاه در منطقه شده است و یافتههای پژوهش رابطهی منفی بین شاخص پوشش گیاهی و افزایش دما را تایید کرده که این امر میتواند تا حدی شرایط آسایش ساکنین منطقه را فراهم کند.

دمای سطح زمین، جزایر حرارتی، شاخص پوشش گیاهی، آسایش