عطیه نتاج مجد - عضو هیئت علمی تمام وقت موسسه آموزش عالی طبری بابل
مبینا آذربار - دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته ارتباط تصویری دانشگاه طبری بابل

قالی کهن ترین هنر ایرانی است و قالیبافی اصیل ترین هنر صنعت ایرانی که همانند در طی قرن ها سیر تحول و تطور خود را سپری کرده است. در میان مناطق مختلف بافت قالی قم قدمت چندانی ندارد اما همین زمان محدود شخصیت خاصی یافته است. بدین سبب پژوهش حاضر با تجزیه و تحلیل قالی معاصر قم پرداخته و از طرح و نقوش آن در نشانه های نوشتاری و تصویری بهره برده شده است. دلایل زیبایی قالی این منطقه با توجه به مبانی زیبایی شناسی هنرهای سنتی این نوع قالی ها از نظر رنگ و نوع رنگ بندی در کنار نوآوری در طرح های سنتی، ظرافت، بافت منظم و جلای ابریشم مهم ترین عامل زیبایی و جذابیت قالی های قم به شمار می آید. این پژوهش به روش کتابخانه ای و همچنین میدانی انجام شده که شیوه های اسنادی و پیمایشی اطلاعات لازم بدست آمده نتایج مطالعه نشان می دهد که نهادها و ترکیب بندی نقوش در طرح های قالی توانایی بالقوه ای برای طراحان در حوزه طراحی نشانه با کاربردهای فرهنگی، اجتماعی و..... با مشخصه های هنر سنتی به وجود خواهد آورد. قالی این منطقه در بستر اصول هنرهای سنتی رشد یافته و از منظر طراحی، نقش و رنگ خارج از اصول نیست اگرچه این قالی به هنر تجملی تبدیل شده است. طرح ها و نقش های قالی های کنونی قم محدودیت مشخصی ندارند. نقوش در یک ترکیب موزون به صورت فشرده کل قالی را در بر می گیرد.

قالی قم - طرح و نقوش قالی - زیبایی شناسی - نشانه و آرم