زهراسادات طباطبائی - دانشجوی دکتری، گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد، شهرکرد، ایران
نوشین عباسی - گروه معماری، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران

سقاخانه، این ساحت پاک و مقدس تجسم عینی پاره ای از فرهنگ اعتقادات دینی مردم این دیار است که با هر گره و قفل و نشانی که در کالبدش نهان است ، داستانی از خواسته ها و گرفتاری حاجتمندانش را در بردارد. از این رو پدیده سقایی و سقایت و عرضه آب خنک در مسیر راه های کاروانی و بافت های قدیمی شهرهای کویری و مساجد و بقاع متبرکه و حتی حمام ها در فرهنگ اسلامی ایران از جایگاه ویژه ای برخوردار است. آب در آن نماد زندگی، جریان و حیات است و شمع نماد نور و روشنایی و قداست. در این مطالعه به نقش و ارزش آب در ساختار کالبدی سقاخانه پرداخته شده است. یافته های تحقیق مشتمل بر آموزه ای از عنصر مهم آب در معماری ایران و ارزش های وجودی آن که نه تنها از نوع زیبایی شناختی نبوده ، درواقع به عمیق ترین و درونی ترین بخش طبیعت ما باز میگردد که این امر قدسی مورد بررسی قرار گرفته است. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و گردآوری اطلاعات و رجوع به اطلاعات تاریخی موجود و مطالعات کتابخانه ای نیز بهره گرفته شده است. نتیجه نهایی مبنی بر ارزش نقش نمادین آب در سقاخانه که نمادی برای مردم این سرزمین از دیدگاه فرهنگ معماری اسلامی و اشاره به باورهای گذشته این مرز و بوم دارد که به مثابه یک رمزگان فرهنگی مورد توجه و احترام است و حکایتگر تاریخ و جغرافیای ایران اسلامی در دل خود نهان دارد.

سقاخانه، آب، کالبد معماری