امیر مرادی - دانشجوی دکتری، گروه زراعت، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران
ناصر محمدیان روشن - استادیار، گروه زراعت، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران
ابراهیم امیری - استاد، گروه مهندسی آب، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران
مجید عاشوری - استادیار، گروه زراعت، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران
مجتبی رضایی - استادیار پژوهش، موسسه تحقیقات برنج کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران

کم­آبی سال­هالی اخیر باعث شد که دست­یابی به بهترین مدیریت آب و کود در کشت برنج بیش از پیش اهمیت داشته باشد. مطالعه حاضر به­منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف کود نیتروژن و دور آبیاری در مراحل مختلف رشد بر عملکرد و اجزای عملکرد برنج رقم هاشمی انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار طی دو سال زراعی ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ در موسسه تحقیقات برنج کشور واقع در شهر رشت اجرا شد. فاکتورهای مورد مطالعه شامل آبیاری (غرقاب دائم و آبیاری هر هفته و هر دو هفته یک بار)، دوره رشد (در مراحل رشد رویشی و زایشی) و سطوح کود نیتروژن (۴۰، ۶۰ و ۸۰ کیلوگرم در هکتار) بود. صفات مورد مطالعه نیز شامل ارتفاع بوته، طول خوشه، تعداد خوشه در بوته، تعداد خوشه­چه در خوشه، تعداد دانه پر در خوشه، درصد باروری خوشه، تعداد دانه پوک در خوشه، وزن هزار دانه و عملکرد دانه بودند. نتایج تجزیه واریانس صفات نشان داد که آثار اصلی و متقابل فاکتورهای مورد مطالعه بر عملکرد دانه معنی دار بود. همچنین، اثر متقابل دوره رشد، کود نیتروژن و دور آبیاری طی دو سال بر این صفت در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. با مصرف کود نیتروژن در شرایط آبیاری غرقاب دائم، مقادیر عملکرد و اجزای عملکرد دانه (به­غیر از تعداد دانه پوک) به­طور معنی داری افزایش یافتند. در بین تیمارهای مورد مطالعه، بیش­ترین و کم­ترین عملکرد دانه به ترتیب مربوط به تیمار آبیاری غرقاب دائم در دوره رویشی با مصرف ۸۰ کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن در سال ۱۳۹۷ و تیمار آبیاری ۱۴روز یک بار با مصرف ۴۰ کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن در دوره رشد زایشی در سال ۱۳۹۶ بود. بر اساس نتایج این آزمایش، آبیاری غرقاب دائم در دوره رشد رویشی و مصرف ۸۰ کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن به­عنوان بهترین مدیریت آبیاری و کود نیتروژن پیشنهاد می­شود.

آبیاری نوبتی, تولید, دوره رشد, مدیریت آب