مریم سالم - هیئت علمی گروه فلسفه و کلام، دانشکده الهیات و ادیان دانشگاه شهید بهشتی
سیده فاطمه نورانی خطیبانی - کارشناسی ارشد رشته کلام تطبیقی، دانشکده الهیات و ادیان، دانشگاه شهید بهشتی، ایران، تهران.
میترا (زهرا) پورسینا - دانشیار گروه حکمت و کلام. دانشکده الهیات و ادیان. دانشگاه شهید بهشتی. ایران. تهران

پژوهش حاضر به روش تحلیلی-توصیفی درصدد تبیین رابطه فلسفه و دین در مسیح­شناسی بوئثیوس است. بدین منظور در رسائل کلامی به­عنوان نماینده دیدگاه­های کلامی بوئثیوس سه کار صورت می­پذیرد: ۱- تعیین و تبیین مساله کلامی­ بوئثیوس در مسیح­شناسی. ۲- تبیین مولفه­هایی همچون: تبیین عقلانی «تثلیث» به کمک مقوله «رابطه»، تعریف دقیق «شخص» و «طبیعت» در مساله «تثلیث»، تاکید بر تمایز بین طبیعت و شخص و نشان دادن ضعف آرای اوتیکس و نسطوریوس. ۳- پاسخ نهایی بوئثیوس به این مساله کلامی. در تسلای فلسفه به عنوان نماینده فلسفه بوئثیوس به دنبال واکاوی دو مساله هستیم: ۱.آیا این رساله چنانکه برخی ادعا کرده­اند، فاقد هرگونه نشان و تعلیم مسیحی است؟ ۲. آیا بوئثیوس در این رساله به صراحت تعالیم مسیحی را زیر سوال می­برد یا اینکه تنها آشکارا به مسیحیت اشاره نمی­کند؟ بررسی این موارد مودی به این نتیجه شد که در رسائل کلامی، بوئثیوس به دنبال تبیین عقلانی اینکه تثلیث، به معنای سه خدایی نیست و توحید است، کم و کیف مشترک در سه شخص الهی، یعنی مقوله جوهر را عامل وحدت تثلیث و تمایز بین پدر، پسر و روح­ا­­لقدس را از نوع مقوله رابطه می­داند که البته این رابطه، مایه تغیر در جوهر و ذات نمی­شود. او که در رسائل کلامی، ایمان مسیحی را با تبیین عقلانی در توافق با عقل می­دید، در تسلای فلسفه، ­نیازی به اشاره مستقیم به تعالیم مسیحی نمی­دید؛ وی به دنبال نجات­بخشی عقل است و این هیچ تعارضی با ایمان مسیحی او ندارد. او ابتدا با رسائل کلامی ایمان را می­فهمد و بعد به واسطه تسلای فلسفه به نجات­بخشی ایمان می­رسد، بدین­صورت تسلای فلسفه می­تواند تکمله رسائل کلامی و ایمان مسیحی او محسوب شود.

بوئثیوس, رسائل کلامی, تسلای فلسفه, مسیح شناسی, رابطه, شخص, طبیعت