محسن نظرزاده زارع - Department of Educational Sciences, Faculty of Literature and Humanities, Malayer University, Malayer, Iran
امیرحسین مردانی - Medical Ethics and History of Medicine Research Center, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran

سابقه و هدف: تاثیرات همخونی آکادمیک بر میزان بهره وری پژوهشی در هر نظام آموزش عالی ممکن است متفاوت باشد؛ بنابراین، این پژوهش با بررسی بهره وری پژوهشی اعضای هیئت علمی همخون و غیرهمخون در سه دانشگاه برتر کشور، این مسئله را مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. مواد و روش ها: پژوهش حاضر جزوه پژوهش­ های کمی از نوع توصیفی است که با استفاده از روش علم ­سنجی انجام شده است. جامعه پژوهش شامل اعضای هیئت علمی همخون و غیر­همخون با مرتبه استادیار از سه دانشگاه برتر کشور در نظام رتبه بندی شانگهای بودند که براساس شاخص ­های بهره­ وری پژوهشی در سه حوزه فنی- مهندسی، علوم پزشکی، و علوم انسانی- اجتماعی، مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار مورد استفاده برای گردآوری داده­ ها در این پژوهش، پایگاه اسکوپوس بود. یافته ها: یافته­ های اصلی این پژوهش نشان داد اعضای هیئت علمی همخون ۲۶% بیشتر از اعضای غیرهمخون خروجی انتشاراتی داشته ­اند. علاوه بر این، میزان استنادات و اچ­ ایندکس انتشارات اعضای همخون، به ترتیب با ۲۴/۴% و ۵/۱% بیشتر از اعضای غیرهمخون است. در جذب منابع مالی پژوهشی اعضای غیرهمخون نسبت به اعضای همخون موفق ­تر بودند. اعضای همخون با ۴۰/۲۶% تمایل بیشتری به همکاری درون سازمانی و اعضای غیرهمخون با ۱۳/۵۴% تمایل بیشتری به همکاری بین ­المللی داشته ­اند. نتیجه گیری: درمجموع، نتایج این پژوهش نشان داد که اثر گذاری پژوهشی اعضای همخون نسبت به غیرهمخون بیشتر است. همچنین میزان جذب منابع مالی پژوهش توسط اعضای غیرهمخون نسبت به همخون بیشتر است و در نهایت اعضای همخون تمایل به همکاری درون ­سازمانی داشتند، در حالی که اعضای غیرهمخون تمایل به همکاری بین ­المللی داشتند.

Academic inbreeding, Inbred faculties, Non-inbred faculties, Research productivity, Iranian universities, همخونی آکادمیک, اعضای همخون, اعضای غیرهمخون, بهره وری پژوهشی, دانشگاه های ایران