مرضیه طاهر زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی عمران – محیط زیست، دانشگاه تربیت مدرس
حسین گنجی دوست - استاد، مهندسی عمران –محیط زیست، دانشگاه تربیت مدرس
بیتا آیتی - دانشیار، مهندسی عمران –محیط زیست، دانشگاه تربیت مدرس

برکه های تثبیت از جمله سیستمهای رایج تصفیه فاضلاب در ایران و سایر نقاط دنیا میباشند. عوامل مختلفی از جمله شرایط جوی، محتوای فاضلاب و شرایط هیدرولیکی برکه بر عملکرد آنها تاثیر گذار میباشد. قرارگیری نامناسب ورودیها و خروجیها، عدم توزیع مناسب فاضلاب در برکه، وجود مناطق مرده (راکد) و ایجاد جریانهای میانبر از جمله مشکلاتی است که کیفیت پساب خروجی برکه ها را کاهش داده و باعث کاهش کارایی آنها میگردد. در این مقاله سعی شده است تا با بررسی عوامل تاثیرگذار بر عملکرد هیدرولیکی برکه های تثبیت فاضلاب، راهکارهایی جهت ارتقاء و بهبود شرایط هیدرولیکی آنها ارائه گردد. آزمایشات ردیابی برای سه برکه با ورودی تکراهه، چندراهه و بافلگذاری شده انجام گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که آرایش مناسب محل ورودی و خروجی تاثیر بسزایی در به تعویق انداختن وقوع جریان میانبر دارد. مقایسه هندسه برکهها نشان میدهد که زمان وقوع جریان میانبر در برکه بافل گذاری شده نسبت به برکه با ورودی چند راهه و تک راهه بیش از 115 دقیقه (در زمان ماند 5 ساعت) به تعویق افتاده است که این مقدار در زمان ماند 3 ساعت بیش از 65 دقیقه بوده است. میزان حجم موثر برکه در حالت بافلگذاری شده، حدود 80-75 درصد و در برکه با ورودی چند راهه حدود 60 درصد بدست آمد. کمترین میزان حجم موثر برای برکه با ورودی تک راهه بدست آمد (حدود 50-45 درصد) که بیانگر ازدیاد مناطق مرده در برکه بود. نتایج ادامه آزمایشات نشان داد که بافلگذاری برکه تا حدود 40 درصد باعث افزایش کارایی هیدرولیکی برکه خواهد شد.

حجم موثر، عملکرد هیدرولیکی، عدد پراکندگی، جریان قالبی، آزمایش ردیابی