زهرا بهره مند - دانشجوی دانشگاه علامه طباطبائی

آیرونی (Irony) اصطلاحی ادبی است که معاصران کوشیده اند آن را به کلماتی نظیر طنز، طعنه، کنایه، کنایه طنزآمیز، تهکم، تجاهل العارف، استهزاء، وارونه گویی، پنهان سازی و ... ترجمه کنند، اما در این مقاله خواهید دید که هرکدام از این واژه ها فقط بخشی از مفهوم آیرونی را در نظر مخاطب می آورد. این مقاله بر آن است تا تفاوت آیرونی را با طنز، طعنه، کنایه و صنایع بدیعی و بلاغی مشابه با آیرونی توضیح دهد. طنز یکی از انواع ادبی است که با انواع دیگری مثل هزل، هجو، کمدی و شوخ طبعی و فکاهیات مشابهت هایی دارد؛ برای تعریف اصطلاح طنز ناگزیر به معرفی اجمالی این اصطلاحات شده و در ادامه تفاوت بنیادی طنز و آیرونی را شرح داده ایم. سپس به شناخت آیرونی و انواع گوناگون آن پرداخته ایم و برای شناخت تفاوت آن با اصطلاحات بدیعی و بلاغی مشابه، به سراغ علوم بدیع، بیان و معانی رفته، صنایع مشابه با آیرونی را استخراج و معرفی کرده و تفاوت هرکدام را با آیرونی توضیح داده ایم. در پایان، نگارنده به همراه خواننده به شناخت نسبتا خوبی از آیرونی می رسد، زیرا شناخت هر اصطلاح و مفهومی در گرو شناخت تفاوت آن مفهوم با مفاهیم و اصطلاحات مشابه است و برپایه این بررسی آیرونی را نمیتوان به طنز، طعنه و کنایه ترجمه کرد.

آیرونی, طنز, طعنه, انواع ادبی, صنایع ادبی