ضیاء تاج الدین - دانشیار دانشگاه علامه طباطبائی

آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبان ها در دوره اخیر از هم گرایی با جریان کلی آموزش زبان و مآلا تحولات و دستاوردهای آن بازمانده است. این عدم همگرایی که دارای ریشه های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و زبانی (خصوصا الفبایی) و نیز برخاسته از انگاره های ادیبانه و زبان شناسانه در مورد آموزش زبان فارسی است، آموزش این زبان را از همگامی با روند پرشتاب آموزش زبان محروم کرده است. این امر از سه منظر قابل بررسی است: (الف) پیدایش و روند آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبان ها در دهه های اخیر در چارچوب زمینه تاریخی آموزش زبان به طور عام در چهار دوره. (ب) الگوهای طرح درس و تبلور آن در درسنامه های آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبان ها. (ج) فنون تدریس و فعالیت های درسی در درسنامه های آموزش فارسی به غیر فارسی زبان ها. براساس رویکرد و معیارهای دوره های روش گرا و دوره پساروش گرا و نیز انواع طرح درس می توان به بررسی متون و نیز فعالیت درسی و فنون تدریس آن ها در کتاب های آموزش فارسی پرداخت. نتیجه این بررسی نشان می دهد رویکردی واحد بر انتخاب فعالیت ها حاکم نیست، فعالیت ها فاقد تنوع بایسته برای یادگیری زبان است، و دستاوردهای اخیر در زمینه فرآیند یادگیری در آن ها لحاظ نشده است.

دوره روش گرا, دوره پساروش گرا, طرح درس مضمونی, طرح درس مهارتی, طرح درس فرآیندی